Λιάνα όπως Λιόλια (σκέψεις μετά την παράσταση Τα τρία φιλιά... η σταχτιά γυναίκα)

Θυμάμαι ένα εξαιρετικό κείμενο του Μάρκου Μέσκου, που αναφερόταν στην Ιωάννα Καρυστιάνη και πώς εκείνος, από την κυρία Κατάκη της, μπορούσε σαν επίμονος κηπουρός να ξεβοτανίσει και να αναδείξει όλο το μετέπειτα έργο της.  Υποθέτω και αυτό που δεν είχε ακόμη γράψει, θα μας έλεγε αν ζούσε. Τον είχα ζηλέψει για αυτή τη ματιά, τον είχα θαυμάσει οπωσδήποτε για τη δεξιοτεχνία του και τη ματιά του, κυρίως όμως γιατί έδειξε ότι "γίνεται", ότι αυτό το θαύμα ενυπάρχει, είναι εν υπνώσει στο έργο ενός σπουδαίου συγγραφέα, να μπορείς δηλαδή σαν σε ολογράφημα,να αναδείξεις από μια μικρή γωνίτσα του έργου το σύνολο. 

Αυτά σκέπτομαι μια μέρα μετά που παρακολούθησα την παράσταση "Τα τρία φιλιά/η σταχτιά γυναίκα" της Σοφίας Φιλιππίδου στο Θέατρο Μεταξουργείο. Μια παράσταση διασκευή δύο έργων του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου, του περισσότερο γνωστού σε μας συγγραφέα της Κερένιας Κούκλας, του συγγραφέα που έζησε ένα διάστημα ως προστατευόμενος της πριγκίπισσας Σίσσυ στην Αυστρία όταν ήταν φοιτητής. Εγώ τον γνώριζα από την Κερένια Κούκλα το μνημειώδες έργο του που είχα την ευκαιρία να το διαβάσω σε εκδόσεις Βίπερ τότε που είχε κυκλοφορήσει τη δεκαετία του 70, και αν δεν με απατά η μνήμη μου το εξώφυλλο ήταν πορτοκαλί γράμματα σε άσπρο φόντο, ένας υπαινιγμός λέω τώρα για το κερί, το χρώμα του μωρού, της κερένιας κούκλας  που στοίχειωνε το ζευγάρι - το Νίκο και την όμορφη Λιόλια - που είχαν πλέξει τον έρωτά τους ενώ η Βιργινία, η σύζυγος του Νίκου έλιωνε από το χτικιό.  Δυο έργα του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου, του 1894-η σταχτιά γυναίκα και του 1909 τα τρία φιλιά, από τα οποία η Σοφία Φιλιππίδου αλιεύει, αντλεί, δημιουργεί μια κερένια κούκλα, μια κούκλα χειροποίητη από την ίδια - αυτή τη φορά από πανί, το νεκρό μωρό που έρχεται και στοιχειώνει το ζευγάρι που μετά το θάνατο της Βιργινίας - της Δόρας - ζει πια τον έρωτά του και παντρεύεται... Έτσι φαίνεται να ολοκληρώνεται η πλοκή μια και στα τρία φιλιά, ζούμε τη δυναμική ενός ερωτικού τριγώνου, του έρωτα της Δόρας και του  εύελπι Φαίδη και τις παράνομες συναντήσεις τους με τη βοήθεια της αγαπημένης φίλης Λιάνας, τον κρυφό ανεκπλήρωτο έρωτα της Λιάνας για τον Φαίδη και τον βαθύτερο έρωτα του Φαίδη για τη Λιάνα ενώ παντρεύεται τη Δόρα. Το χτικιό που μαθαίνουμε ότι έχει η Δόρα και την αυτοκτονία της ώστε να μπορέσουν να ζήσουν τον έρωτά τους - δηλώνει όμως ότι η παρουσία της θα τους στοιχειώνει για πάντα... Η Λιόλια ( της κερένιας κούκλας) η Λιάνα (στα τρια φιλιά) είναι το τρίτο πρόσωπο που η Σοφία Φιλιππίδου μεταμορφώνει σε τραγικό,  συγκολλώντας την ιστορία με τη Σταχτιά γυναίκα. 

Μια παράσταση που καθηλώνει  - ήταν απολαυστικές οι ερμηνείες των ηθοποιών - φρέσκιες φρέσκιες και ειλικρινείς, παιδιά που μόλις αποφοίτησαν από θεατρικές σχολές και ερμηνεύουν με συγκλονιστική σοφία φαίνεται η σκληρή δουλειά της σκηνοθεσίας αλλά και το ψυχικό υπόβαθρο για να ανταποκριθούν σε τέτοιο βάρος. Εύγε στις Αναστασία Ιθακησίου Βίκυ Μαϊδάνογλου και στον Κωνσταντίνο Χειλά που είχε το ρόλο του εύελπι. Παρά τη διασκευή της Σοφίας Φιλιππίδου το κείμενο του Χρηστομάνου, ο ιπποτικός έρωτας και το ιψενικό τρίγωνο με ευελιξία και ρομαντική ευφράδεια που πηγάζει, ξεχειλιζει στους διαλόγους από το δέκατο ένατο αιώνα είναι μια παγίδα για κλισέ που οι ηθοποιοί με επάρκεια παρακάμπτουν. Ο λόγος πλάθεται από την ερμηνεία και έρχεται φρέσκος και ζωντανός στην εποχή μας, κρατά το ενδιαφέρον του θεατή αμείωτο, συντελεί σε ένα εκπληκτικό δρώμενο με την αναγκαία κάθαρση - τη δημιουργία της κερένιας κούκλας που έρχεται με το δεύτερο μέρος. Εύγε στη Σοφία Φιλιππίδου που μελέτησε, ανέπλασε όπως ο Μάρκος Μέσκος, δημιούργησε ένα νέο έργο από τη συνένωση των δύο, μια προφητική κερένια κούκλα, ένα αριστούργημα κριτικής ανάγνωσης και δημιουργικής εκπλήρωσης στη γραφή.  Τα σκηνικά όπως πάντα χειροποίητα δικά της όπως και τα κοστούμια, προσεγμένα, υπαινικτικά, λιτά και χορταστικά. 

Εύγε στον υπεύθυνο της Μουσικής, το Μιχάλη Βρέττα ήταν συγκλονιστική η μουσική,μερικές φορές έμπαινε σε διάλογο με τη φωνή, με τις κραυγές. Δεν ξέρω αν ήταν επιλογή η πρωτότυπη σύνθεση, πάντως ήταν εξαιρετική.  Τους ηθοποιούς τους έχω ήδη συγχαρεί, ήταν τυχεροί που στην αρχή της σταδιοδρομίας τους ευτύχησαν να έχουν γευτεί ένα τέτοιο βάθος συνεργασίας.  Εννοείται συνιστώ ολόψυχα να παρακολουθήσετε την παράσταση στο θέατρο Μεταξουργείο, Ακαδήμου 14, για τέσσερις ακόμα Παρασκευές, απόγευμα και βράδυ. (από 26/11 ως και 17/12)  Πόλυ Χατζημανωλάκη  Virus-free. www.avg.com