Αχ κοτσυφάκι μου...

Βρήκα στον σκληρό μου δίσκο πολλές φωτογραφίες κοτσυφιών. Από τη γειτονιά μου κυρίως, εκεί έχω το περιθώριο να τα πλησιάσω τόσο κοντά και να μη φοβούνται - τόσο - όσο και να τους κλέψω ένα πορτρέτο.

Αλλά και αλλού έχουν συμβεί αξιοσημείωτες συναντήσεις. Θυμάμαι μια κοτσυφίνα που κρύωνε στα Γιάννενα πάνω σε ένα δέντρο. Είχε φουσκώνει σαν μπαλίτσα για να προστατευτεί. Τα συναντώ βεβαίως και στα ποιήματα και στα τραγούδια και στα διηγήματα. Την τελευταία φορά ήταν μια συνάντηση σε ένα διήγημα του Χριστόφορου Μηλιώνη, μια ανάμνηση από ένα κότσυφα της παιδικής του ηλικίας που την ανακαλούσε σε ένα του αφήγημα που μιλούσε για τις διαδρομές στο κέντρο της Αθήνας. Αυτή είναι η πιο συγκινητική μέχρι τώρα συνάντηση σε κείμενο και έχω γράψει για αυτό σε μια κυριακάτικη Αυγή.

Η πιο συγκινητική φωτογραφία που έχω δει με κότσυφα ωστόσο είναι αυτή του Αντρέι Ταρκόφσκι όταν στο τέλος της ζωής του νοσηλευόταν στο νοσοκομείο και ερχόταν ένα κοτσύφι στο παράθυρο να τον επισκέπτεται. Υπάρχουν περισσότερες από μια τέτοιες φωτογραφίες του Ταρκόφσκι με το κοτσύφι - δύο τουλάχιστον έχω δει - αφού ο φιλαράκος του ερχόταν κάθε μέρα.

Σήμερα ανακάλυψα άλλη μια εξαιρετική εμφάνιση κότσυφα σε ένα ποίημα του Ιρλανδού Νομπελίστα Seamus Heany που είναι αφιερωμένο στον Άγιο της πατρίδας του τον Κέβιν του Γκλενγάλω. Αυτός είναι Άγιος όπως βρήκα στον συναξαριστή και της ορθόδοξης εκκλησίας και γιορτάζει στις 3 Ιουνίου. Τούτο γιατί γεννήθηκε πρίν το σχίσμα, το 498. Το Glendalough ή το Glen των δυο λιμνών ήταν ο χώρος που είχε το ησυχαστήριό του και κάποια στιγμή αποφάσισε, γιατί λέει το κελί ήταν στενό ή για άλλους γιατί ήθελε να θέσει στον εαυτό του ένα άθλο χριστιανικό, μια άσκηση, να ανοίξει τα χέρια του σε σχήμα σταυρού και να μείνει για ένα διάστημα ακίνητος. Πιστεύω περισσότερο την πρώτη εκδοχή, είναι πιο ανθρώπινη και ταιριάζει με αυτό που συνέβη σύμφωνα με τον θρύλο. Ένα κοτσύφι κάθισε στο χέρι αυτό, όπως είχε την παλάμη του ανάποδα και έκανε τα αυγά του. Χρειάστηκε ο Άγιος να μείνει εβδομάδες ακίνητος μέχρι να τα τα κλωσήσει και να βγουν τα πουλάκια. Το ποίημα περιλαμβάνεται στην συλλογή του Seamus Heany το Αλφάδι (the spirit level) που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ερμής. Δεν το έχω το βιβλίο και θα επιχειρούσα να το μεταφράσω το ποίημα, τόσο πολύ μου άρεσε, αλλά βρήκα στο διαδίκτυο ένα σάιτ το Teflon, που έχει τη μετάφραση και υποψιάζομαι την έχει κάνει η Παυλίνα Μάρβιν. Δεν μπορώ να τη συγκρίνω με αυτήν του Ερμή, αλλά την βρήκα εξαιρετική και την αντιγράφω:

Ο Άγιος Κέβιν και το μαυροπούλι

Και μετά, ήταν ο Άγιος Κέβιν και το μαυροπούλι.

Ο Άγιος γονατίζει στο κελί του, υψώνει τα χέρια,

Αλλά το κελί είναι στενό. Έτσι,

Μια ανεστραμμένη παλάμη βρίσκεται έξω από το παράθυρο, άκαμπτη

Σαν βέργα, όταν ένα μαυροπούλι προσγειώνεται

Πάνω της και φωλιάζει και γεννάει αυγά.

Ο Κέβιν αισθάνεται τα ζεστά αυγά, το μικρό στήθος, το κουρνιασμένο

Καθαρό κεφάλι, τα νύχια, και θεωρώντας πλέον τον εαυτό του ενωμένο

Με το δίκτυο της αιώνιας ζωής,

Γεμίζει θλίψη: τώρα, πρέπει να κρατά το χέρι του

Σαν κλαδί έξω στον ήλιο και τη βροχή για βδομάδες

Ώσπου να εκκολαφθούν οι νεοσσοί και ν’ αποκτήσουν φτέρωμα και να πετάξουν.

———————————-****

Κι αφού όυτως ή άλλως κάποιος το φαντάστηκε όλο αυτό,

Φαντάσου να ήσουν ο Κέβιν. Τί νιώθει ακριβώς;

Αυταπάρνηση ή αγωνία όλη την ώρα

Από το λαιμό μέχρι τα πονεμένα χέρια του;

Κοιμούνται άραγε τα δάχτυλά του; Αισθάνεται ακόμη τα γόνατά του;

Ή μήπως το τυφλό κενό του κάτω κόσμου

Έχει φωλιάσει μέσα του; Τί αποστάσεις διανύει με το μυαλό του;

Μόνος και αντικαθρεφτιζόμενος καθαρά στο βαθύ ποτάμι της Αγάπης

«Να κοπιάζεις και να μη ζητάς ανταμοιβή» προσεύχεται.

Μια προσευχή του σώματος πέρα για πέρα,

Αφού, έχει λησμονήσει τον εαυτό του, έχει λησμονήσει το πουλί

Και εκεί που στέκεται στην όχθη λησμόνησε και το όνομα του ποταμού.

Στις φωτογραφίες αναγνωρίζετε τον Αντρέι Ταρκόφσκι με το κοτσύφι του, με ζουμ το πουλάκι στο άγαλμα του Αγίου Φραγκίσκου στη Ρόδο και ένα άγαλμα με τον Άγιο Κέβιν από το μπλογκ Greencanticle στο προαύλιο της εκκλησίας της Παναγίας του Κnock.

Πόλυ Χατζημανωλάκη

Αναρτήθηκε στο φέησμπουκ 18 Ιουλίου 2018