Μικρή εικαστική ποιητική

 Μικρή εικαστική ποιητική

1. Το να ζωγραφίζεις σε βοηθά να καταλάβεις την ποίηση. Όχι να γράφεις καλύτερα, αλλά να νιώσεις ποιητικά. Οι μορφές στο χαρτί, όπως οι λέξεις στην ποίηση, δεν αναπαριστούν, δεν αντιστοιχούν σε ενα όν/ αντικείμενο στην κανονική ζωή. Είναι εκ των πραγμάτων μια μεταφορά, μια ερμηνεία - καλύτερα μια εκδοχή - του κόσμου. Ένας άλλος κόσμος. Άλλος, αλλού.

2, Όταν ζωγραφίζω ένα περίπτερο στο τετράδιό μου, με αφορμή ένα περίπτερο που είδα στην Μαρασλή, δεν έχει τη μαγική ιδιότητα που απέδιδαν οι άνθρωποι των σπηλαίων στις αναπαραστάσεις των πραγμάτων. Είναι ένα άλλο, ένα δημιούργημα, που οφείλει στο μοντέλο του (το πρότυπο) την ύπαρξή του, αλλά η σχέση τους τελειώνει εκεί. Είναι ένα πλάσμα του χαρτιού, με χρώματα, με σκιές, με εσωτερική δύναμη, με γοητεία - είναι κάπου ανάμεσα στην πραγματικότητα και την φαντασία. Αυτό με βοηθά να καταλαβαίνω την ποίηση.

3. Το χέρι μου είναι "βαρύ". Εκ πρώτης όψεως δεν υπακούει στην επιθυμία για πιστότητα, διασχίζει νοερά αγριόχορτα και καταιγίδες , εμπόδια, τέρατα και αναστολές μέχρι να αποδώσει τη "γραμμή". Αυτή η "κακοτεχνία", αν δουλευτεί θα γίνει ο γραφικός μου χαρακτήρας, η εικαστική μου ταυτότητα.

4. Ο κόσμος των χρωμάτων που αποκτά μια δεύτερη ζωή όταν απλώνεται στο χαρτί. Ο έμπειρος καλλιτέχνης το ελέγχει, πυροδοτεί δηλαδή αντιδράσεις, απορροφήσεις, σκιές, συγκεντρώσεις στις γωνίες πιέζοντας τα αυλάκια της γραμμής του ώστε να εμποδίσουν ή να διευκολύνουν τη διάχυση. Ένα μέρος είναι σκόπιμο και ένα μέρος είναι παιχνίδι. Ό τι είναι να γίνει θα γίνει. Ένας νέος τρόπος να βλέπεις τον κόσμο.

(Συνεχίζεται...)

Πολυχατζ 27.9.2022

5. Τα σκίτσα και οι ζωγραφιές που κάνω, δεν είναι ρεπορτάζ. Δεν είναι δηλαδή ζωγραφισμένα στο πεδίο, δεν έχω ούτε το θάρρος, ούτε την άνεση και δεν ξέρω αν θέλω και να το δοκιμάσω. Κυκλοφορώ στον κόσμο εσωστρεφώς, δεν επιθυμώ να δίνω αφορμές να με βλέπουν και να σχολιάζουν. Ακόμα και οι φωτογραφίες είναι δύσκολες, είναι λίγο θράσος, ο κόσμος όμως κυκλοφορεί με ένα κινητό στο χέρι, ολοι ανεξαιρέτως που συναντώ και έτσι δεν τους ξενίζει. Από αυτό που βλέπω, από τις ιστορίες με τις οποίες προσπαθώ να σχετισθώ ώστε να ζωγραφίσω είναι μεγάλη τύχη να έχω μια φωτογραφία. Καποτε είναι δυο και τρεις και κάποτε σύνθεση από κάποια άλλη που ταιριάζει και κάποτε αναζητώ στο διαδίκτυο. Είχα αγοράσει ένα ξυλινο μοντέλο, τον Μπρούνο, για να αντιγράφω τις κινήσεις αλλά τελικά φτιάχνω σιγά σιγά ένα αρχείο κινήσεων από φωτογραφίες και αν κάτι μου λείπει το αναζητώ στο ίντερνετ και το τροποιώ.

Είχα κάποτε δει - έχω γράψει και αλλού για αυτό - δυο μάγειρες ασιατικής καταγωγής πίσω από ένα εστιατόριο στου Ζωγράφου, που είδα στο δρόμο πηγαίνοντας στον ενδοκρινολόγο μου. Κάθοταν σε κατάσταση γαλήνιας ευωχίας και μιλούσαν στο τηλέφωνο. Ο καθένας χωριστά μιλούσε στην οικογένεια. Δεν θα τολμούσα να το φωτογραφησω και προσπαθώ σιγά σιγά να το αναπλάσω.Το ελπίζω Ήταν μια φωτογραφία γεμάτη αγάπη και χαρά. Προς το παρόν βρίσκω ανθρώπους μοναχικούς να μην τηλεφωνούν ανά να κοιτούν το κινητό τους. Από αυτό το μεγάλο βυθό βρήκα τον μάγειρα που καπνίζει, δεν ήταν αυτό που έψαχνα, αλλά και πάλι με συγκίνησε.

(Συνεχίζεται...)

Πολυχατζ 6.10. 2022

6. Για να πάρουν οι θάρρος οι μαθητές της να ζωγραφίζουν μια δασκάλα είχε πει ότι η ζωγραφική είναι σαν το ποδήλατο. Ότι δηλαδή άπαξ και το μάθεις δεν το ξεμαθαίνεις, ή όπως το κολύμπι. Είναι όμως και σαν το πιάνο όπου χρειάζεται να μελετάς καθημερινά, όσο προχωρημένος και να είσαι, πρέπει δηλαδή να ασκειται το όργανο του σώματος, το χέρι και τα δάκτυλα ώστε να ανταποκρίνεται στην δόνηση της ερμηνείας της ψυχής, όπως το επιθυμεί ο καλλιτέχνης.

Έτσι λοιπόν προσπαθώ καθημερινά να βρίσκω ένα θέμα, μια ιστορία για να ζωγραφίσω. Και αν προλαβαίνω, να βλέπω έργα άλλων, μαθητών και δασκάλων που τα αναρτούν στο διαδίκτυο.

Το καθημερινό είναι η καθημερινή χαρά, ο κόσμος που μπαίνει σε μια τάξη, που ομορφαίνει, αλλά και η άσκηση των χεριών. Δυστυχώς εδώ και χρόνια, βασανίζομαι από μια εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα που έχει χτυπήσει και τα δάκτυλα. Έτσι, μαζί με την ακαμψία από τις χμθ είχα μια δυσκολία να κινηθώ. Τώρα το έχω ξεχάσει. Υπάρχει ενα μαγικό λιβάνι, η Μποσγουέλια που μαζί με την κουρκουμίνη που έπαιρνα πάντα και το πάθος να ζωγραφίσω έχουν διώξει τον πόνο από τα δάκτυλα. Είναι δηλαδή θεραπευτική η ζωγραφική, όχι μόνο της ψυχής.

7. Τι με έχει πιάσει και τα αναρτώ στο διαδίκτυο; Είναι ένας τρόπος να συμμετέχω - αυτό δεν το έχω σκεφτεί καλά γιατί το κάνω - όπως όλοι εδώ λέμε μια καλημέρα, είναι μια καλημέρα από καρδιάς. Έχω ακόμα πολύ δρόμο να κάνω, μαθητεύω αλλά είμαι ευτυχής. Έμαθα πριν από όλα ότι το ταπεινό όπως αποκτά σχήμα έχει και μια αξιοπρέπεια και μια περηφάνεια όπως το πιο λαμπρό στολίδι. Πόσες φορές δεν επέμεινα στους κάδους σκουπιδιών, στα τρίκυκλα της ανακύκλωσης, στα αυτοκίνητα στο δρόμο, στα μηχανάκια... Ένα κοινότοπο και θορυβώδες περιβάλλον όπου είμαστε βυθισμένοι, αποκτά δικαιώματα, αξιοπρέπεια και ομορφιά και εμείς μαζί που το μελετάμε.

8. Και μετά είναι η αποσιώπηση. Όταν γράφουμε, νόμιζα ότι είναι πιο εύκολο γιατί ο αναγνώστης είναι περίπου τυφλός και ο κόσμος αναδύεται επειδή το θέλει ο συγγραφέας και όπως το θέλει ο συγγραφέας. Ένας κόσμος δημιουργημένος. Σιγά σιγά συνειδητοποίησα ότι και εδώ είναι ένας κόσμος δημιουργημένος. Είναι μια ζωγραφιά με αφορμή, δεν είναι μια αναπαράσταση. Επομένως και πάλι δημιουργείς έναν κόσμο στην εικόνα με αφορμή αυτό που βλέπεις, ομορφαίνεις, διαγράφεις, αποσιωπάς, αλλάζεις τα χρώματα, κάτι μένει άχρωμο να το φανταστεί ο άλλος. Κάποιοι, αυτή την ελευθερία την λένει ερμηνεία/interpretation, την απόσταση δηλαδή ανάμεσα στην αφορμή, την εικόνα έμπνευση και το αποτέλεσμα.

(συνεχίζεται)

Πολυχατζ 27.10.2022

9. Σε κάποιο βαθμό όλα αυτά είναι μια μεταφορά, ένας τρόπος να διάγω και να διηγούμαι την ζωή μου. Ποτέ δηλαδή δεν είναι αργά να αρχίσω από την αρχή και έχω όλον τον καιρό μπροστά μου για να αλλάξω γνώμη και πάλι. Φερ ειπείν ευγνώμων νιώθω στον Θορώ για την ανεξαρτησία σκέψης που ενθαρρύνει μέσα μου. Ας μην απελπίζομαι και ας κάνω τα λάθη μου, φυσικά και δοκιμάζω αυτά που λένε οι δάσκαλοι αλλά μερικές φορές νιώθω να βαριέμαι φρικτά ή άλλοτε να φοβάμαι εξ ίσου φρικτά. Όχι χωρίς μολύβι, όχι με λεπτή μύτη, όχι με πένα, όχι με ανάποδη πένα, πρώτα χρωμάτισε και μετά σχεδίασε, τόσα γραμμάρια το χαρτί, τόσο αραιό το πίγκμεντ ώστε να είναι τσάι, καφές, κρέμα και βούτυρο... όλα ωραία επειδή υπάρχουν, τόσες γλώσσες δεν είναι απαραίτητο να μιληθουν, ας στήσω όμως το αυτί μου και πάμε παρακατω. Όλα έχουν ίσως ειπωθεί για μένα κάποια θα είναι η πρώτη φορά.

10. Σήμερα ξύπνησα αργά, δεν ήμουν και τόσο καλά χτες το βράδυ και άλλαξαν τα σχέδια, να βγω να πάω κάπου, να δω φωτεινές και δροσερές εικόνες. Ωστόσο τη χαρά να ζωγραφίζω το Ερέχθειο, εμπνευσμένη από μια φωτογραφία της Έφης Ματθαίου δεν μπορεί κανείς να μου την πάρει και είναι αυθεντική χαρά. Άντε εαυτέ μου, όμοιέ μου, λέω. Αφού χαίρεσαι το γκρινιάζεις; θα πάμε κι εκεί, μια άλλη φορά.

11. Και ένα τελευταίο. Μου αρέσει και ευγνωμονώ τους ανθρώπους που καλλιεργούν τον κήπο τους και με αφήνουν να δω πάνω απο τον ώμο τους. Αντιθέτως δεν αντέχω αυτούς που υπερηφανεύονται και απλώνουν πραμάτεια με αυταρέσκεια.Απομακρύνομαι βιαστικά να πάω στη δουλειά μου.

(συνεχίζεται...)

Πολυχατζ 30.10. 2022

12. "Οι αρχαίοι ναοί είναι κατά κάποιο τρόπο σπαρτοί, ριζωμένοι στα τοπία τους (με κάποιο τρόπο το έχει πει ο Σεφέρης και εγώ το ανακαλύπτω)

13. Ο σπουδαίος κινέζος ζωγράφος Wang Wei που μίλησε για την αντήχηση της καρδιάς μπροστά σε ένα τοπίο και κατόπιν έγραψε μια ερμηνεία του τι βλέπουμε σε γραμμές δεν άφησε παρά μόνο ποιήματα και τους στοχασμούς του. Δεν βρέθηκαν οι πίνακές του. Σκέπτομαι ότι θα ήταν τόσο γοητευτικοί σαν τα ποιήματα ή δεν υπήρξαν ποτέ ώστε να μην συρρικνώνεται η λεπταίσθητη ιδέα μπροστά στην ανεπάρκεια της πραγματικότητας. Η έλειψη αυτή συντελεί στην μυθοποίηση των ιδεών του. Τα λέω αυτά γιατί βυθίζομαι κάποτε στην απομυθοποίηση όταν βαδίζω στην οδό της πράξης. Πού πήγε η συγκίνηση που είχα βλέποντας τη φωτογραφία του Μαρτίνου Γκαίτλιχ με τον υδρότοπο της Τροιζήνας; και πάλι λέω, οταν φύγει από τη μνήμη η πηγή της έμπνευσΤης να αγαπηθεί η προσπάθειά μου.

3. Φεβρουαρίου 2024

  

Μικρή εικαστική ποιητική, όπως μικρή νυχτερινή μουσική. Μικρή για να ξορκίσουμε την αποκοτιά, γιατί νιώθουμε δέος κάθε φορά που πιάνουμε το μολύβι. 

Πόλυ Χατζημανωλάκη  27 Σεπτεμβρίου