Τρίτη 9 Δεκεμβρίου 2008

Maurilia: Οι πόλεις και η μνήμη


Στη Μαυρίλια προσκαλούν τον ταξιδιώτη να επισκεφτεί την πόλη και συγχρόνως να κοιτάξει κάτι παλιές καρτ-ποστάλ που τη δείχνουν όπως ήταν πρώτα: η ίδια απαράλλαχτη πολιτεία με μια όρνιθα στη θέση της στάσης των λεωφορείων, η εξέδρα των μουσικών στη θέση της οδογέφυρας, δυο δεσποινίδες μ’ άσπρες ομπρέλες στη θέση του εργοστασίου των εκρηκτικών.

Για να μην απογοητεύσει τους κατοίκους ο ταξιδιώτης πρέπει να επαινέσει την πόλη που βλέπει στις καρτ-ποστάλ και να την προτιμήσει από την τωρινή, φροντίζοντας όμως να περιορίσει την πικρία του για τις αλλαγές μέσα σε σωστά όρια: αναγνωρίζοντας ότι η μεγαλοπρέπεια κι η ευημερία της Μαυριλίας, τώρα που έγινε μητρόπολη, σε σύγκριση με την παλιά επαρχιακή Μαυρίλια, δεν αποζημιώνουν για κάποια χαμένη πολιτεία, που εντούτοις μόνο τώρα τη χαίρεσαι μέσα απ’ τις παλιές κάρτες, ενώ πριν, όταν η επαρχιακή Μαυρίλια απλωνόταν μπροστά σου, δεν έβλεπες σχεδόν τίποτε το χαριτωμένο και ακόμα λιγότερο θα το έβλεπες σήμερα, αν η Μαυρίλια είχε μείνει ίδια. Και πάντως η μητρόπολη έχει αυτό το παραπάνω θέλγητρο, ότι μέσα απ’ αυτό που έγινε μπορείς να ξανασκεφτείς με νοσταλγία εκείνο που ήταν.

Προσέξτε να μην τους πείτε ότι μερικές φορές πόλεις διαφορετικές διαδέχονται η μια την άλλη πάνω στο ίδιο έδαφος και κάτω από το ίδιο όνομα γεννιούνται και πεθαίνουν άγνωστες και χωρίς επικοινωνία μεταξύ τους.

Άλλες πάλι φορές ακόμα και τα ονόματα των κατοίκων μένουν τα ίδια, και το τόνος της φωνής, ως και τα χαρακτηριστικά των προσώπων. Όμως οι θεοί που κατοικούν κάτω από τα ονόματα και πάνω στους τόπους έφυγαν χωρίς να πουν τίποτα και στη θέση τους φωλιάσαν ξένοι.
Είναι μάταιο να αναρρωτιέσαι αν αυτοί είναι καλύτεροι ή χειρότεροι από τους παλιούς, αφού δεν υπάρχει ανάμεσά τους καμμιά σχέση, μια που οι παλιές κάρτες δεν απεικονίζουν τη Μαυρίλια όπως ήταν, αλλά μια άλλη πόλη που κατά τύχη ονομαζόταν Μαυρίλια όπως αυτή.


Οι πόλεις και η μνήμη 5.

Από τις ΑΟΡΑΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ του Ίταλο Καλβίνο, Μετάφραση από τα Ιταλικά Ε. Γ. Ασλανίδη και Σάσας Καπογιαννοπούλου, Εκδόσεις Οδυσσέας

Εικόνες:
http://www.cynical-c.com/archives/bloggraphics/Kitezh.jpg
http://web.nwe.ufl.edu/~wtilson/INVISIBLE.jpg http://www.fossnet.com/photos/baiolou.jpg
http://meneksedia.pblogs.gr/files/64811-1912ermoy-1.jpg

8 σχόλια:

ναυτίλος είπε...

Εξαιρετικό απόσπασμα από ένα αγαπημένο μου βιβλίο , στο οποίο επανέρχομαι πολύ συχνά .

Γιώργος Χατζηαποστόλου είπε...

Χαιρετίζω την προβολή των Πινακίδων και μέσα από άλλο ένα καλόγουστο πρότυπο το οποίο επιπροσθέτως φαίνεται να συμμερίζεται και το πνεύμα των ημερών. Επιτρέψτε μου μια μικρή αυθαιρεσία: αφαιρώ για λίγο το δεύτερο i της λέξης Maurilia.

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Ναυτίλε καλησπέρα.

Είναι γνωστή η προτίμησή σου σε αυτό το βιβλίο και καταπληκτική επίσης η ανάρτησή σου για την κόλαση των ζωντανών με τη φωτογραφία από την έβδομη σφραγίδα.

Τόσο πολύ αγαπάμε τις Αόρατες Πόλεις, που θα τις αντιγράφουμε, θα τις αντιγράφουμε, νομίζοντας στο τέλος ότι είμαστε εμείς που αφηγούμαστε στον Κουμπλάι Χαν...

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

gde_x καλησπέρα,

ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια. Κι εμένα μ' αρέσει περισσότερο αυτό το πρότυπο. Ελπίζω να μην ενοχλούνται οι επισκέπτες με τις συνεχείς αλλαγές.

Φυσικά και μπορείς να αυθαιρετείς στο όνομα της Μαυρίλια. Αφού μάλιστα σύμφωνα με τον Ίταλο Καλβίνο, "οι θεοί που κατοικούν κάτω από τα ονόματα και πάνω στους τόπους έφυγαν χωρίς να πουν τίποτα και στη θέση τους φωλιάσαν ξένοι"

Ανώνυμος είπε...

ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΒΑΙΜΑΡΗΣ 2008

Τις ημέρες των επεισοδίων στην πατρίδα μου ήμουν στη Γερμανία, επισκέπτης δύο πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, του Πανεπιστημίου της Ιένας και της Βαϊμάρης. Τηλεφωνούσα στην Ελλάδα να μάθω, έβλεπα στη γερμανική τηλεόραση και διάβαζα στις γερμανικές εφημερίδες τίτλους όπως αυτός της "Die Welt": "Οι Έλληνες δεν εμπιστεύονται το κράτος τους και την αστυνομία" με αναφορές στην άρση αυτής της σχέσης εμπιστοσύνης από την εποχή της δικτατορίας (εγώ θα πρόσθετα και όχι μόνον από τότε).
΄Ημουν μακριά… Περπατώντας στους δρόμους της Βαϊμάρης. Περπατώντας στους δρόμους του Σίλερ, του Γκαίτε, έφτασα μπροστά στο μέγαρο όπου συνετάχθη το σύνταγμα της Βαϊμάρης και όπου αργότερα το 1926, ο Χίτλερ αποφάσισε να ιδρύσει- εκεί στο ίδιο κτίριο- το ναζιστικό κόμμα. Εκεί στη Βαϊμάρη αυτό το χώρο- εργαστήρι ιδεών από τον δέκατο ένατο αιώνα. Εκεί στη Βαϊμάρη του αρχιτέκτονα του BauHaus, του Γκρόπιους, των στοχαστικών περιπάτων του Καίσλερ, του σπιτιού όπου έζησε για αρκετά χρόνια ο Μπαχ, εκεί όπου διάβασε ο ΄Αντερσεν για πρώτη φορά σε άλλη γλώσσα από τη μητρική του τα παραμύθια του… Εκεί, τη μέρα της κηδείας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, ανακάλυψα το Τουριστικό Γραφείο του Δήμου για τους επισκέπτες της πόλης. Ανάμεσα σε αναμνηστικά αντικείμενα – ημέρες Χριστουγεννιάτικων αγορών και στη Γερμανία- είδα έναν πάγκο με βιβλία.
Πλησίασα… εκεί στη Βαϊμάρη, τη μέρα της κηδείας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου… ανακάλυψα έναν πάγκο. Τα βιβλία δεν ήταν για τον Γκαίτε, δεν ήταν για τον Σίλερ. Τα βιβλία αφορούσαν το στρατόπεδο συγκέντρωσης, μόλις μιας πεντάδας χιλιόμετρα πιο εκεί…Τη μέρα της κηδείας του νέου Αλέξανδρου, εκεί στη Βαϊμάρη, ξεφύλλιζα βιβλία για το στρατόπεδο θανάτου του Μπούχενβαλντ. Την ημέρα αυτής της κηδείας διάβαζα πως οι ναζί της περιοχής διαμαρτυρήθηκαν στον Χίτλερ όταν έμαθαν ότι το στρατόπεδο θα ονομαζόταν Εθελμπεργκ θεωρώντας πως δεν ήταν σωστό να ονομαστεί ένα στρατόπεδο με το όνομα αγαπημένου τοπωνύμιου (και χώρου) του Γκαίτε. Καταλάβαιναν πως κάτι δεν ταίριαζε…Καταλάβαιναν.
Βγήκα στον παγωμένο αέρα της πόλης. Και καθώς τα μηνύματα ηχούσαν στο κινητό μου από Ελλάδα αντηχούσαν στο μυαλό μου ως επωδός οι ακόλουθες φράσεις και με την ίδια σειρά: Γκαίτε, Σίλερ, Δημοκρατία της Βαϊμάτης, Μπούχενβαλντ, Αλέξανδρος.-Γκαίτε, Σίλερ, Δημοκρατία της Βαϊμάρης, Μπούχενβαλντ, Αλέξανδρος - Γκαίτε, Σίλερ, Δημοκρατία της Βαϊμάρης, Μπούχενβαλντ, Αλέξανδρος…..
Διασχίζοντας το ιστορικό κέντρο της πόλης και πηγαίνοντας προς το Πανεπιστήμιο ΒauHaus της Βαϊμάρης απορροφημένος λες από την επωδό-μαγικό ξόρκι, σταμάτησα μπροστά σε ένα γλυπτό που το αποτελούσαν δύο μεγάλες καρέκλες. Ήταν ένα υπαίθριο γλυπτό που εγκαινίασε ο Πρόεδρος του Ιράν το 2000 στη Βαϊμάρη σε ανάμνηση της διασταύρωσης, της συνάντησης, του Γκαίτε με τον Πέρση ποιητή του 14ου αι. Χαφίζ, τα ποιήματα του οποίου ο Γκαίτε μετέφρασε στα γερμανικά. Δύο αντικριστές τεράστιες καρέκλες από μπρούντζο, αντικρυστές στον άξονα Ανατολή – Δύση. Συνέχισα το δρόμο μου αφού περιεργάστηκα κάμποσο το γλυπτό προσθέτοντας κι άλλα ξόρκια στη μαγική επωδό μου: Γκαίτε, Σίλερ, Χαφίζ Δημοκρατία της Βαϊμάρης, Μπούχενβαλντ, Αλέξανδρος…
Μετά από δύο μέρες πήρα το τρένο από την Ιένα για την επιστροφή μου μέσω του αεροδρομίου της Φρανκφούρτης... Εκεί στην έξοδο προς την πλατφόρμα του σταθμού με κατεύθυνση δυτικά κι ενώ κάπνιζα στο μοναδικό σημείο που μπορούσα να καπνίσω είδα μια αφιερωματική πλάκα που τράβηξε την προσοχή μου. Πλησίασα και διάβασα: Στη μνήμη των συμπολιτών μας Εβραίων, Ρομά και Ζίντι που ξεκίνησαν από αυτό το σταθμό για τα φασιστικά στρατόπεδα θανάτου (1933 – 1945).
Το τρένο ξεκίνησε ρυθμικά προς τα δυτικά: Γκαίτε, Σίλερ, Χαφίζ Δημοκρατία της Βαϊμάρης, Μπούχενβαλντ, Αλέξανδρος…
Επέστρεψα στην Ελλάδα κι άκουσα σε βίντεο - στους δικτυακούς τόπους των τηλεοπτικών μας καναλιών - έναν πανεπιστημιακό δάσκαλο και πρύτανη πανεπιστημιακού ιδρύματος να λέει πως οι δάσκαλοι όλων των βαθμίδων παρακινούν τους νέους και τις νέες της χώρας να κάνουν καταλήψεις και βανδαλισμούς...όλοι οι δάσκαλοι; όλων των βαθμίδων; Βανδαλισμοί…Τα νέα σιδηροδρομικά αμαξοστάσια ετοιμάζονται…Γκαίτε, Σίλερ, Χαφίζ Δημοκρατία της Βαϊμάρης, Μπούχενβαλντ, Αλέξανδρος…Σημειώνω στο ημερολόγιό μου: Με φωτιές έκλεισε το σκάνδαλο των Ομολόγων – Με φωτιές κλείνει και το σκάνδαλο του Βατοπεδίου; Γκαίτε, Σίλερ, Χαφίζ Δημοκρατία της Βαϊμάρης, Μπούχενβαλντ, Αλέξανδρος…

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Βαγγέλη μου,

σε ευχαριστώ πολύ για τη μαρτυρία σου από τη ΒαΪμάρη.
Τι καταπληκτική εκδοχή του "η πόλη και η μνήμη"...

Idom είπε...

Εμένα η ιστορία μού θύμισε την Βινέτα, την πανέμορφη, βυθισμένη πολιτεία που είδε ο Νιλς Χολγκερσον στο Θαυμαστό του Ταξίδι και την δίδυμή της πόλη.
(Ελέω Σέλμας Λάγκερλεφ πάντα.)

Η δίδυμη πόλη ξέχασε να βυθιστεί και οι άνεμοι τού Χρόνου πήραν την ομορφιά της.


Καταπληκτικό το σχόλιο του Β. Ιντζ..

Idom

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Idom,

Σε ευχαριστώ πολύ που μας θυμισες τη Βινέτα. Αυτή την πόλη αξίζει να την ανθολογήσουμε κάποτε.