Δευτέρα 8 Σεπτεμβρίου 2008

“ Δάμων και Φιντίας” και ο … «μέθυσος» πατέρας του Barack Obama

Δεν λέμε πια «Δάμων και Φιντίας» όταν θέλουμε να αναφερθούμε σε μια μεγάλη φιλία μεταξύ ανδρών. Είναι έκφραση που μυρίζει μαυροπίνακα και νοσταλγία της παιδικής ηλικίας. Δεν είναι φυσικά η ζωή μας φτωχότερη επειδή δεν μνημονεύουμε την παροιμιώδη αυτή φιλία, του Δάμωνος του Πυθαγόρειου φιλοσόφου από τις Συρακούσες και του Φιντία του καλύτερου φίλου του που καταδικάστηκε σε θάνατο επειδή θεωρήθηκε ύποπτος συνομωσίας. Είναι γιατί θεωρείται σχεδόν αδιανόητο σήμερα να ρισκάρει κανείς τη ζωή του για κάποιον, το να δείξει εμπιστοσύνη στο φίλο του και θα πάρει τη θέση του με κάθε τίμημα, ακόμα και την απώλεια της ζωής του.
Οι μαθητές Δημοτικού Σχολείου της Δράμας γράφουν για τη φιλἰα

Ο Φιντίας, παρακάλεσε πριν από την εκτέλεση της ποινής του, να του δοθεί άδεια να επισκεφτεί την οικογένειά του και να διεκπεραιώσει τις οικογενειακές του υποχρεώσεις. (1) διαβάζουμε στο κείμενο της φιλολόγου Ελένης Ζήτη.

«Ο τύραννος Διονύσιος δίσταζε να του επιτρέψει να φύγει, φοβούμενος ότι εκείνος θα αποδράσει και δεν θα γυρίσει για να εκτελεστεί. Τότε επενέβη και έδωσε λύση ο Πυθαγόρειος φιλόσοφος Δάμων ο οποίος ετέθη ως εγγυητής και προθυμοποιήθηκε να πάρει την θέση του φίλου του, εντός ορισμένης προθεσμίας έως ότου να επιστρέψει εκείνος. Η λύσις αυτή έγινε αποδεκτή και έτσι ο Φιντίας έμεινε να περιμένει εκεί μέχρι να γυρίσει ο Δάμων. Επειδή όμως ο Φιντίας άργησε να επιστρέψει οδηγείτο ήδη ο Δάμων στον τόπο της εκτελέσεως. Και ενώ όλα ήταν έτοιμα για να του κόψουν το κεφάλι, έφτασε ο Φιντίας τρέχοντας λαχανιασμένος και μόλις που πρόλαβε να γλυτώσει την άδικη εκτέλεση του φίλου του.
Το περίεργο όμως ήταν ότι ο Δάμων δεν δεχόταν με κανέναν τρόπο να απαλλαγεί, διότι όπως υποστήριζε, είχε παρέλθει ο καθορισμένος χρόνος της προθεσμίας, όπου ο Διονύσιος είχε δώσει στον Φιντία. Έτσι έπρεπε εκείνος να πεθάνει. Ο Φιντίας από την άλλη, δεν μπορούσε να ανεχθεί να θανατωθεί για δικές του ενέργειες και παραλείψεις ο καλός του φίλος. Εκείνη την στιγμή ο τύραννος Διονύσιος συγκινήθηκε από την πραγματική αγάπη και φιλία των δύο αντρών και αποφάσισε να χαρίσει την ζωή και στους δύο, αφού τους παρακάλεσε να προσληφθεί και ο ίδιος ως τρίτος στην φιλία τους. Έτσι σώθηκε και ο Δάμων και ο Φιντίας.»

Την παροιμιώδη αυτή φιλία των δύο ανδρών από τις Συρακούσες αναφέρει ο δημοσιογράφος της Εφημερίδας του Ναϊρόμπι Nation, Philip Ochieng (2) . Με αφορμή την προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ και την καταγωγή του υποψηφίου των Δημοκρατικών Barack Obama από την Kenya από την πλευρά του πατέρα του, έχουν επιστρατευτεί διάφοροι ερευνητές και βιογράφοι, που ψάχνουν στο παρελθόν του με σκοπό να ανασύρουν πληροφορίες που οι υποστηρικτές του υποψηφίου θεωρούν ότι θα δηλητηριάσουν την ψήφο των λευκών ψηφοφόρων, καθιστώντας τον Obama αναξιόπιστο. Πρόσφατα διάβασα στα Νέα για τον αδελφό του (ετεροθαλή ) που ζει σε μια παραγκούπολη του Ναϊρόμπι.
Το θέμα της Nation είναι το αν ο πατέρας του Obama, Obama Senior είναι μέθυσος. Ο κύριος Ochieng διαμαρτύρεται για τη διαστρέβλωση των λόγων του από τους δημοσιογράφους όταν αναφερόταν στη σχέση του με τον πατέρα του Obama και τη μετατροπή του «ήπιαμε ένα ουίσκι μαζί» σε «είναι μέθυσος».


Ο Barack Obama και η Dr. Wangari Maathai στο Ναϊρόμπι


Το άρθρο της Nation είναι διανθισμένο με αναφορές στην Αγγλική και Αμερικανική λογοτεχνία (όπως το Scoop του Evelyn Waugh και το The Almighty του Irving Wallace στον Mark Twain και – φυσικά – στην ταινία «μάντεψε ποιος θάρθει το βράδυ) για να σχολιάσει την κατασκευή και διασπορά ψευδών ειδήσεων, την παραφθορά και παραλλαγή μιας συνομιλίας για τον εντυπωσιασμό και δημιουργία «αφρού» και ακροαματικότητας και φυσικά για τον προαιώνιο φόβο των λευκών από την επικείμενη εισβολή στο «Λευκό» Οίκο ενός «αναξιόπιστου», «μέθυσου» και «πρωτόγονου» μη λευκού.
Δεν είναι φυσικά η πρώτη φορά που σκοπίμως παραλλάσσεται ένα γεγονός σε μια αφήγηση για να εξυπηρετήσει κάποιον σκοπό. Ξαναδιάβαζα πρόσφατα για τον Βράγγη στη Γυφτοπούλα του Παπαδιαμάντη, που αποφασίζει να διηγηθεί στον αφέντη του «με μικράν παραλλαγήν το γεγονός» της κλοπής της φλοκάτης.
Για να επιστρέψουμε όμως στους δύο φίλους, τον Δάμωνα και τον Φιντία. Ο κύριος Philip Ochieng τους αναφέρει στην αρχή του άρθρου του, με σκοπό να αυξήσει την αξιοπιστία του, ότι δηλαδή παρά το ότι ήπιε ένα ουίσκι με τον κύριο Obama – πατέρα, ουδέποτε τον είπε μέθυσο

«Δεν είναι φίλος μου. Δεν θα ρίσκαρα τη ζωή μου για αυτόν»,
λέει.
«Barak Senior and I were no Damon and Pythias. I would never have put my life on the line for him.»

Σωστά διαβάσατε. Ο Φιντίας έγινε Πυθίας. Αρχαιοελληνικό κι αυτό. Το θέμα μας είναι ότι έστω και με παρεφθαρμένα ονόματα, έστω και με την άρνηση του περιεχομένου της ιστορίας τους σε μια υπόθεση που η επίκληση της αλήθειας είναι κεφαλαιώδης, οι δύο Έλληνες φίλοι μνημονεύονται σε μια εφημερίδα του μακρινού Ναϊρόμπι.

ΥΓ.
Αρχές της δεκαετίας του ‘50. Μια ομάδα από πέντε στρατιώτες ταξιδεύουν με τραίνο από το στρατόπεδο της Λάρισας όπου υπηρετούν για την Αθήνα. Συνοδεύονται από έναν έφεδρο αξιωματικό. Πρόκειται να εκτοπιστούν ( ελαφριά η λέξη) στη Μακρόνησο. Θα αναχωρήσουν στις 7 το βράδυ με πλοίο και ζητούν από τον έφεδρο με τον οποίο έχουν γνωριστεί στο ταξίδι, μια και έχουν φτάσει νωρίς στον Πειραιά να τους επιτραπεί να επισκεφτούν τις οικογένειές τους. Τους δίνει την άδεια και ραντεβού στις 6:30. Παρά το ότι γνώριζαν ότι είναι κρατούμενοι και γνώριζαν τι τους περιμένει τίμησαν με το παραπάνω την εμπιστοσύνη του εφέδρου και παρουσιάστηκαν άπαντες το απόγευμα. Ο έφεδρος ήταν ο πατέρας μου, ο Μιχάλης Χατζημανωλάκης. Τους Μακρονησιώτες δεν τους γνωρίζω για να τους μνημονεύσω.


(1) Δάμων και Φιντίας – φιλία. http://www.biska.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=115&Itemid=53
(2) Obama – Bid to Poison White Voter’s Mind, The Nation (Nairobi), By Philip Ochieng, στο http://allafrica.com/stories/printable/200809070018.html

5 σχόλια:

Γιώργος Χατζηαποστόλου είπε...

Κάθε φορά που βρίσκομαι μπροστά σε μια πινακίδα σας αισθάνομαι πως εναλλάσσετε το υλικό κατασκευής της ανάλογα με το θέμα. Στην συγκεκριμένη περίπτωση το υλικό αυτό μοιάζει μάλλον με μέτρα σκαλισμένη από το χέρι όσων πίστευαν σε ιδέες και σε αξίες όπως η φιλία και οι ιδεολογικές πεποιθήσεις.

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Αγαπητἐ gde_x,
Σας ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενἰα στο Πολιτιστικό Ημερολόγιο και για τα καλά σας λόγια. Η παρατήρησή σας για το υλικό των πινακίδων με τιμά ιδιαίτερα.

Ας ελπίσουμε στο "πίστευαν" που λέτε με την έννοια όχι της τυφλής πίστης αλλά της εμπιστοσύνης στον "άλλο".

Γιώργος Χατζηαποστόλου είπε...

Κυρία Χατζημανωλάκη, πολύ φοβάμαι πως η πολιτική αντίληψη των ανθρώπων που εκτοπίσθηκαν σε ερημονήσια ενείχε σημαντικό μέρος τυφλής πίστης. Δυστυχώς οι λεγόμενες προοδευτικές πολιτικές και στρατιωτικές ηγεσίες εκείνης της εποχής διέστρεψαν το πατριωτικό και αντιγερμανικό φρόνημα των Ελλήνων σε μια μεταπολεμική αδιέξοδη επιδίωξη επιβολής του ολοκληρωτισμού.
Γιώργος Χατζηαποστόλου

Ανώνυμος είπε...

Οι σημαντικές αξίες όπως η φιλία αλλά και η "αντικειμενική" ενημέρωση είναι σπάνιες στη ζωή μας σήμερα. Η πολιτική σκοπιμότητα διαπλέκεται με την "ενημέρωση" και η ειλικρινής φιλία είναι αρετή σπάνια και καταλήγει να είναι αγαθό "υπό εξαφάνιση".

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Συμφωνώ μαζί σας.

Αυτό που μας μένει είναι αυτό το είδος υπό εξαφάνιση να γίνει προστατευόμενο. Να το προσέχουμε, να το φροντίζουμε, να το συγχωρούμε, να μην το φοβόμαστε και να το εμπιστευόμαστε.