Τετάρτη 23 Ιουλίου 2008

Ο Ράντοβαν Κάρατζιτς ως ψυχίατρος


Περίπτωση 1: Εικόνες σε μια έκθεση, του DM Thomas
Στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς, δυο γιατροί κουβεντιάζουν. Μια αλλόκοτα ήρεμη και ορθολογική συζήτηση. Πρόκειται για τον Λόρεντζ των SS,που βασανίζεται από εφιάλτες και τον Γκαλέφσκι, τον Εβραίο γιατρό κρατούμενο του στρατοπέδου, που προσπαθεί να τον θεραπεύσει με την βοήθεια της ψυχανάλυσης.
Πενήντα χρόνια αργότερα, στην Αγγλία, θύματα αλλά και ίσως και κάποιοι συνεργάτες του ολοκαυτώματος συγκεντρώνονται σε μια έκθεση με έργα του Μουνκ.

Οι ταυτότητες αποκαλύπτονται και οι ανατροπές είναι συγκλονιστικές.

Ποιος ήταν στ’ αλήθεια ο ψυχίατρος «θύμα» του ολοκαυτώματος Όσκαρ Γιάκομπσον;

Αυτό είναι το θέμα του βιβλίου του D.M. Thomas «Pictures at an exhibition» που σε ανύποπτο χρόνο είχα μάλιστα συστήσει στο post «Σπουδή στο κόκκινο, το χρώμα της μνήμης». (http://waxtablets.blogspot.com/2008/01/blog-post_21.html) Ένα βιβλίο σκοτεινό, αλλόκοτο βαθύ αλλά και φοβερά συναρπαστικό. Κάτι ανάμεσα σε Κάφκα και Λε Καρέ, αν μπορείτε να το φανταστείτε.

Ο καταζητούμενος ως εγκληματίας πολέμου, από όλες τις ταυτότητες που θα μπορούσε να υποδυθεί για να ξεφύγει από τους διώκτες του επέλεξε αυτή του ψυχιάτρου.

Περίπτωση 2: Το βέλος του χρόνου του Martin Amis

Ένας Γερμανός γιατρός του Ολοκαυτώματος ( πως αλλιώς να το πω) βιώνει μια παράξενη και εξωπραγματική χρονική αναστροφή. Η ζωή του ξαναπαίζεται σε αντίστροφη χρονολογία. Ο χαρακτήρας του γίνεται νεότερος και οι ζωές που κατέστρεψε δημιουργούνται ξανά από το τίποτα. Αφύσικη και άβολη συνθήκη για τον αφηγητή και τον αναγνώστη, αλλά στην ουσία πρόκειται για την αντιμετώπιση της φρίκης με την άρνηση και την αναδρομή.






Το διπλό, ο σκοτεινός σωσίας το doppelgänger , (double goer) που δρα με αντιφατικό τρόπο, ίσως με ύποπτα κίνητρα, επαναλαμβάνοντας, καταστρέφοντας διορθώνοντας τις πράξεις του υποκειμένου, έχει πλειστάκις φιλοξενηθεί στις σελίδες της λογοτεχνίας για να θυμηθούμε το Ντοστογιέφσκι και το Ντίκενς και φυσικά τον Πόε.

Γιατί άραγε οι θύτες – διπλά - στη λογοτεχνία είναι γιατροί και μάλιστα ψυχίατροι; Η δύναμη της αναδρομής της ψυχανάλυσης, η εξουσία και ο έλεγχος του ψυχιάτρου στην ανθρώπινη κατάσταση δημιουργεί αποτροπιασμό, αποσταθεροποιεί τον αναγνώστη στερώντας από το θύτη τη δικαιολογία της άγνοιας.

Αντιθέτως ο θύτης επανέρχεται ανατέμνοντας και αναλύοντας εσαεί τη φρίκη, προσφέροντας ανακούφιση στους αναλυόμενους ασθενείς του ή δημιουργώντας νέες ευτυχισμένες ζωές σε μια αντίστροφη αναδρομή.

Περίπτωση 3 – Η πραγματικότητα αντιγράφει τη λογοτεχνία σαν φάρσα.




Ο επί δεκατρία χρόνια καταζητούμενος ως εγκληματίας πολέμου ηγέτης των Σέρβο –Βόσνιων Ράντοβαν Κάρατζιτς, συνελήφθη.

Ζούσε κοντά στο Βελιγράδι, είχε αλλάξει εμφάνιση και ασκούσε το επάγγελμά του, αυτό του ψυχιάτρου. Είχε προσχωρήσει στην εναλλακτική ιατρική: Γιόγκα, διαλογισμός και βραζιλιάνικος χορός καποέιρο.

Δεν υπάρχουν σχόλια: