Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2008

Ο Σκοτσέζος κτηνίατρος Dunlop, ο Σέρλοκ Χολμς και τα ποδήλατα.



Ο γιος του Dunlop με το ποδήλατό του

« Ένα δεκάχρονο αγοράκι στο Μπέλφαστ στη Βόρειο Ιρλανδία, τρέχει με το τρίκυκλο ποδήλατο του στους χαλικόστρωτους δρόμους της πόλης, μα οι σκληρές συμπαγείς ρόδες κάνουν την οδήγηση δυσάρεστη. Ο πατέρας του, ένας Σκοτσέζος κτηνίατρος ο John Dunlop σκέφτηκε έναν τρόπο να την κάνει πιο άνετη.

Ο κτηνίατρος Dunlop
Πήρε το λάστιχο που πότιζαν τον κήπο,, το τύλιξε γύρω από τις ρόδες του τρικύκλου και κόλλησε τις άκρες ώστε να φτιάξει ένα σωλήνα, Μετά του έβαλε μια βαλβίδα και το φούσκωσε με την τρόμπα που φούσκωναν την μπάλα του ποδοσφαίρου. Η οδήγηση βελτιώθηκε πολύ, αλλά το τρίκυκλο παράπεσε, μια και το παιδί άρχισε να ενδιαφέρεται για άλλα παιχνίδια. Ένα χρόνο αργότερα, το πρόσεξε ένας ποδηλάτης, φίλος του Dunlop. Ενδιαφέρθηκαν και οι εφημερίδες και ο Dunlop με άλλους επενδυτές προχώρησε στην ανάπτυξη των ελαστικών πεπιεσμένου αέρα, που θα χρησιμοποιούνταν από την τεχνολογική καινοτομία της εποχής, το ποδήλατο. Σύντομα θα ακολουθούσε η χρήση τους από το αυτοκίνητο.»
Αυτά έγιναν στα 1888 και προέρχονται από το ιστολόγιο του Robert Shaver για τις ευρεσιτεχνίες http://patentpending.blogs.com/patent_pending_blog/entrepreneurs_stories/page/2/ (Βιολόγου, Χημικού και δικηγόρου ευρεσιτεχνιών).

Εκεί αναφέρεται ότι η ιδέα του ελαστικού με πεπιεσμένο αέρα είχε ήδη εφευρεθεί από τον μηχανικό Robert W Thomson αλλά πριν τα ποδήλατα γίνουν τόσο δημοφιλή, και έτσι η εφεύρεση εκείνη έμεινε ανεκμετάλλευτη.



Σε πολύ σύντομο διάστημα τα ελαστικά πεπιεσμένου αέρα είχαν διαδοθεί και η Dunlop δεν είχε την αποκλειστικότητα. Ήδη στα 1903 αν πιστέψουμε τον Σέρλοκ Χόλμς υπάρχουν 42 είδη τέτοιων ελαστικών.

«ένα ποδήλατο, αλλά όχι το ποδήλατο. Είμαι εξοικειωμένος με 42 αποτυπώματα ελαστικών . Αυτό είναι όπως βλέπεις ένα Dunlop, με ένα μπάλωμα στην εξωτερική πλευρά. Τα ελαστικά του Χάιντεγκερ είναι Palmer με διαμήκεις ραβδώσεις. Ο Άβελινγκ, ο μαθηματικός πέρασε από δω. Δεν είναι του Χάιντεγκερ»

Η συζήτηση είναι από την «Περιπέτεια στο Πράιορυ Σκούλ» όπου ο Σέρλοκ Χολμς και ο Γουάτσον αναζητούν τα ίχνη του μικρού λόρδου Σαλτάιρ που εξαφανίστηκε μυστηριωδώς από το προπαρασκευαστικό κολλέγιο όπου ήταν εσώκλειστος – όπως όλοι οι γόνοι των καλών οικογενειών στη Μεγ. Βρετανία τότε – ακολουθούμενος ίσως από τον καθηγητή των Γερμανικών Χάιντεγκερ. Ο Χάιντεγκερ είχε εξαφανιστεί με το ποδήλατό του.



Η «Περιπέτεια στο Πράιορυ Σκουλ» μαζί με την «Περιπέτεια της μοναχικής ποδηλάτισας» είναι οι δύο ιστορίες του Κόναν Ντόυλ που αναφέρονται σε ποδήλατα. Σ΄αυτήν εδώ το ενδιαφέρον δεν είναι στην ισορροπία ή στην αίσθηση της ποδηλασίας στην Βρετανική εξοχή ή στους κινδύνους που διατρέχει η ποδηλάτισσα που κυκλοφορεί μόνη της, αλλά στα ίχνη του ποδηλάτου – εν είδει δακτυλικού αποτυπώματος - στη γη. Με τον ίδιο τρόπο δηλαδή που τα χαλασμένα στοιχεία της γραφομηχανής στην υπόθεση ταυτότητας (1) του αποκαλύπτουν την ταυτότητα της γραφομηχανής έτσι και τα ίχνη του ποδηλάτου αποκαλύπτουν την ταυτότητά του από το είδος των ελαστικών και όχι μόνο.


Αποκαλύπτουν την επιτάχυνσή του:

«Παρατηρείς ότι ο ποδηλάτης επιταχύνει; Δεν υπάρχει αμφιβολία. Κοίτα τα αποτυπώματα όπου και τα δυο λάστιχα φαίνονται καθαρά. Το ένα είναι εξ ίσου βαθύ με το άλλο. Αυτό σημαίνει ότι ο αναβάτης ρίχνει το βάρος του στο τιμόνι, όπως κάποιος που θέλει να επιταχύνει.»


Ή νωρίτερα:

«Ο Χολμς έβγαλε μια κραυγή ικανοποίησης όταν πλησιάσαμε. Ένα αποτύπωμα σαν μια λεπτή δέσμη από τηλεγραφικά σύρματα να είναι στο κέντρο του. ΄Ηταν τα λάστιχα Palmer.»

Αποκαλύπτουν την κατεύθυνσή του:

« - Το ίχνος που βλέπεις είναι από έναν ποδηλάτη με κατεύθυνση από το σχολείο.
- Η προς το σχολείο;
-Όχι, όχι αγαπητέ μου Γουάτσον. Το πιο βαθύ αποτύπωμα είναι βέβαια αυτό όπου βρίσκεται το περισσότερο βάρος. Παρατηρείς διάφορα μέρη από όπου πέρασε και έσβησε το ρηχότερο σημάδι του μπροστινού τροχού. Μπορεί να συνδέεσαι με την έρευνα μας, μπορεί και όχι.»




Αυτό το τελευταίο συμπέρασμα, ότι μπορείς να βρεις την κατεύθυνση από το πίσω αποτύπωμα έχει αμφισβητηθεί.(2) Δεν θα εξετάσουμε αν ο Κοναν Ντόυλ είχε κάνει λάθος στο συγκεκριμένο εύρημα. Αυτό δεν έχει τόσο σημασία όσο το ότι προσπαθεί να κατασκευάσει ένα καινούργιο κώδικα ανάγνωσης των συμβάντων από τα αποτυπώματα που άφησαν στο έδαφος.

Έτσι εφιστά την προσοχή του Γουάτσον στα αποτυπώματα που άφησαν οι «αγελάδες» που ήταν στην πραγματικότητα άλογα με ψεύτικα πέταλα.

«Έβαλε μια σειρά από ψίχουλα στο τραπέζι με αυτόν τον τρόπο:
::::::::::::::::
Και μετά με αυτόν
:. :. :. :. :. :. :
Και κάποτε σαν αυτό:
.˙ .˙ .˙ .˙ .˙ .˙ .˙»
Αυτή η νέα γραφή, όπου το έδαφος λειτουργεί σαν εκμαγείο και όπου αποτυπώνεται η ταυτότητα των συμβάντων με το σχετικό βάρος και το σχήμα τους, δίνεται υπαινικτικά στην αρχή της ιστορίας όταν ο διευθυντής του σχολείου από όπου εξαφανίστηκε ο νεαρός λόρδος Σάλταιρ, εμφανίζεται στο σπίτι του Σέρλοκ Χολμς για να ζητήσει βοήθεια και αφήνει την επισκεπτήρια κάρτα του – σημάδι ταυτότητας.

«Η κάρτα του, φαινόταν τόσο μικρή για να σηκώσει το βάρος των ακαδημαϊκών του διακρίσεων…»



Τα αποσπάσματα είναι από την έκδοση Penguin των απάντων του Σέρλοκ Χολμς.
(1) στο http://waxtablets.blogspot.com/2008/08/blog-post_17.html



(2) John Forester, Cycling as viewed in literature, στο http://www.johnforester.com/Articles/Social/cyclit.htm

8 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Όπως γνωρίζουμε από το σχολείο το καουτσούκ είναι ένα λευκό γαλακτώδες υγρό που εκκρίνεται από τον κοσμό ενός τροπικού δέντρου στις ζούγκλες της Νότιας Αμερικής και αλλού. Μετά την επεξεργασία-θείωση που υφίσταται βουλκανισμό γίνεται το γνωστό μαύρο ελαστικό υλικό που χρησιμοποιείται ευρύτατα στην κατασκευή ελαστικών για τα όχήματα που κυκλοφορούν στους δρόμους μας κοντά έναν αιώνα τώρα, σε ευρεία κλίμακα. Γιατί θειώσαμε το καουτσούκ; Τι μας έκανε; Ωραίο δεν ήταν ως λευκός φρέσκος χυμός του τροπικού δέντρου. Τώρα που αναπτύχθηκε η βιομηχανία των μεταφορών μας θεωρούμε πως αναπτύχθηκε παράλληλα και ο πολιτισμός μας; Η μόλυνση της ατμόσφαιρας και η ηχορύπανση ως επακόλουθα της γιγάντωσης της αυτοκινητοβιομηχανίας, είναι πολιτισμός;

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Ανώνυμε φίλε,

Παρά το ότι είσαι καταφανώς εκτός θέματος αν υποθέσουμε ότι η αρχική ανάρτηση σε ένα blog είναι που ορίζει το θέμα για να κάνουν όσοι θέλουν τα σχόλιά τους, ούτως ή άλλως η ερώτηση αν η μόλυνση της ατμόσφαιρας είναι πολιτισμός είναι ρητορική και φυσικά μην περιμένεις να σου απαντήσω «ας χρησιμοποιούμε λοιπόν τα ποδήλατά μας» που και αυτό είναι κλισέ.

Θα πιαστώ όμως από το δροσερό χυμό από καουτσούκ που λες ότι πίναμε – οι πρόγονοί μας εννοείς – τον οποίο παρεμπιπτόντως δεν ξέρω αν έχεις δοκιμάσει. Λένε πως δημιουργούσε τσιχλόφουσκες στον ουρανίσκο και στο στομάχι οι οποίες έσκαγαν με κροταλιστούς θορύβους που τρόμαζαν τον κόσμο γιατί σε ξυπνούσαν την ώρα που κοιμόσουν. Μια νοικοκυρά σκέφτηκε να το βράσει μήπως σταματήσει το κακό αλλά ο χυμός έχασε τη γεύση του και έγινε κολλώδης και δεν μπορούσε να καθαρίσει με τίποτε τα κουζινικά της. Άσε που απέκτησε περίεργες αναγεννητικές ιδιότητες – κάτι σαν το μαγικό ζωμό του Πανοραμίξ και έκαναν ουρά οι παππούδες για να πιουν γιατί τους έκανε να νιώθουν σαν παλικαράκια.. Μια μέρα που συνωστίζονταν (sic) γύρω από το καζάνι με το βραστό καουτσούκ τρεις παππούδες και σπρώχνονταν και τσακώνονταν ποιος θα πρωτοπάρει, τινάζονταν οι σκόνες από τις γενειάδες τους στο καζάνι και τυχαία έπεσε σκόνη από θειάφι – από τη γενειάδα ενός παππού που στην προηγούμενη δόση μαγικού χυμού έπαιζε με στρακαστρούκες.

Ξαφνικά ο χυμός, έχασε την κολλώδη του υφή, μια και έπεσε μέσα το θειάφι, και έγινε πιο σκληρός και συμπαγής, συνέβη δηλαδή ο βουλκανισμός. Αυτός ο παππούς φταίει για όλα, λοιπόν. Σαμπρέλλες, ποδήλατα, μηχανοκίνητο πολιτισμό και όλα τα δεινά!

Faros είπε...

Πολύ ωραία η ιδέα με τα ίχνη από το ποδήλατο. Κάπως υπερβολική αλλά μου αρέσει.

Αυτή την ιστορία του Σέρλοκ Χολμς υπάρχει στα Ελληνικά;

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Φάρε καλημέρα,

ευχαριστώ για τον καλό σου λόγο. Παραλίγο να με πιάσει το δασκαλίστικο και να σου πω ότι είσαι εντός θέματος, αλλά ευτυχώς συγκρατούμαι.

Τα αποτυπώματα του ποδηλάτου έχουν γούστο αλλά αποτελούν και αυτά μέρος του συνόλου των "σημείων" που χρησιμοποιεί ο ντετέκτιβ για να "διαβάζει" το τι έχει συμβεί:λάσπη στη μια μεριά των ρούχων για να καταλάβει ότι ο επισκέπτης του καθόταν στην ανοιχτή πόρτα της άμαξας, σημάδι στη μύτη για να καταλάβει ότι έχει μυωπία, παρεφθαρμένα γράμματα στο δακτυλογραφημένο σημείωμα κ.λ.π. κ.λ.π.

Δεν είμαι δυστυχώς γνώστης της βιβλιογραφίας και έτσι θα αδικήσω κάποιον καλό μεταφραστή. Μπορώ όμως να σου πω ότι στη μετάφραση των Απάντων από τους Σύγχρονους Ορίζοντες που έχω, η ιστορία υπάρχει με τον τίτλο "Η περιπέτεια στο κοινόβιο" και οι χαρακτηριστικές λεπτομέρειες των αποτυπωμάτων παραλείπονται.

Ανώνυμος είπε...

Εμένα μού ήρθε η εξής απορία:
Πώς κόλησε ο Dunlop τις δύο άκρες τού λάστιχου; Υπήρχαν εκείνη την εποχή (1888) βενζινόκολες;
Από τι υλικό ήταν φτιαγμένα τα λάστιχα ποτίσματος; Καουτσούκ;;;

Idom

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Ποιος το λέει ότι χρησιμοποιούσαν βενζινόκολλα;

Ειλικρινά δεν ξέρω πώς το κόλλησε αλλά την εποχή εκείνη υπήρχαν και άλλες λύσεις, όπως η ψαρόκολλα που είχε πατενταριστεί στην Αγγλία στα 1750. Σύμφωνα με το συμπαθητικό άρθρο “What sticks: History of adhesives and glue” στο http://inventors.about.com/od/gstartinventions/a/glue.htm βρέθηκαν σε τάφους κολλημένα κεραμικά με ρετσίνι δέντρου πριν 4000 χρόνια. Και από ότι βλέπω εκεί, εκτός από την ξυλουργική που χρησιμοποιούσαν μείγματα με ασπράδι αυγών, κόκαλα, αίμα και άμυλο (παραλλαγές της αλευρόκολλας φαντάζομαι) οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν φυσικό κερί με πίσσα για κόλλα.

Δεν αποκλείεται να υπήρχε βενζινόκολλα στα 1888 (Πιθανόν διαλύοντας σε πετρελαικά κλάσματα διάφορα υλικά να έφτιαχναν από τότε βενζινόκολες), .

Idom είπε...

Πόλυ ενδιαφέροντα τα όσα λες περί κολλών.
Σκέφτομαι ότι εξαιτίας τής υψηλής πίεσης μέσα στα ελαστικά των τροχοφόρων, απαιτείται το όποιο κόλλημα να είναι πραγματικά γερό. Είχα πάντα την "αίσθηση" ότι οι μοντέρνες κόλλες "κολλάνε" στο ελαστικό με ομοιοπολικούς δεσμούς. Έψαξα στο δίκτυο αλλά δεν έβγαλα άκρη.
Δεν ξέρω επίσης την ισχύ των παλιών κολλών (αλευρόκολλες, ψαρόκολλες κ.λπ.) αλλά δεν με πείθει ότι μπορούσαν να αναπτύξουν επαρκείς δυνάμεις σε τόσο μικρές επιφάνειες. Οι περισσότερες λειτουργούν μέσω δεσμών υδρογόνου ή (χειρότερα) με υδρόφοβες αλλελεπιδράσεις, οπότε δεν νομίζω ότι θα μπορούσαν να αντέξουν το βάρος ενός παιδιού που χοροπηδάει με το ποδήλατό του.
Πάντως με την ευκαιρία έπιασα την Wikipaideia ατελή!

Και οπωσδήποτε, μπράβο στον Thomson και στον Dunlop!

Idom

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Νομίζω πως η Wikipedia είναι εξ ορισμού ανοιχτή στις συνεισφορές των φίλων. Θα μπορούσες να αναρτήσεις εσύ μια ανάρτηση για τις κόλλες.

Ζητώ συγγνώμη από τον πρώτο ανώνυμο σχολιαστή που τον αποπήρα με το δασκαλίστικο εκτός θέματος. Τελικά είχε δίκιο. Αν δεν γινόταν η θείωση του καουτσούκ δεν θα βελτίωνε ο Dunlop το ποδηλατάκι του γιου του και δεν θα προβληματιζόμασταν έναν αιώνα μετά πώς κόλλησε το λάστιχο του ποτίσματος.

Νόμιμη και δίκαιη η δίψα για γνώση του Idom αλλά εμένα με απασχόλησε η χρήση της σαμπρέλας ως σφραγίδας. Ο Dunlop πρόσφερε το μέσο για να διαβάσει ο Κόναν Ντουλ το μήνυμα.