Όπου η ιστορία παίζει παράξενα παιχνίδια και η πρώτη ηχογράφηση μπουζουκιού όπως και το πρώτο διήγημα με μπουζούκι συνδέονται με το όνομα του Παπαδιαμάντη…

Μέσα στη δίνη και την αναταραχή της ιστορίας, σαν να τινάζεται η κουβέρτα που είναι κεντημένες οι αφηγήσεις και τα γεγονότα και στις πτυχές του χρόνου τρυπώνουν ονόματα, σχέσεις και περίεργες συνδέσεις, που χωρίς την ταραχή θα ήταν αδύνατο αλλιώς να συνυπάρξουν…
Πώς είναι δηλαδή δυνατόν να πλησιάσουν ο Βέρνερ Χάιζενμπεργκ, ο θεμελιωτής της αρχής της απροσδιοριστίας (αβεβαιότητας) και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης…ούτε στα πιο τρελά μας όνειρα…Και όμως, και οι δύο θα μνημονεύονται μαζί, από τότε που μάθαμε, χάρη σε μια ανάρτηση της Θέσιας Παναγιώτου στο facebook ότι ο Αύγουστος Χάιζενμπεργκ, ο ελληνιστής - βυζαντινολόγος και πατέρας του Βέρνερ ήταν αυτός που ηχογράφησε με κυλίνδρους από κερί – ναι τις Πινακίδες από κερί του Έντισον – και σε δίσκους γραμμοφώνου τον ανεψιό του Αλέξανδρου, τον Αποστόλη, να τραγουδά ένα «παμπάλαιο Μπουρνοβαλιό» όπως λέει η Θέσια, το «Χήρα να αλλάξεις όνομα»
Οι έλληνες αυτοί είχαν μεταφερθεί μετά την κατάκτηση της Ανατολικής Μακεδονίας από τους Βουλγάρους…Ζούσαν υπό περιορισμό – κάπως πιο ελαφρά από αιχμάλωτοι – εξέδιδαν εφημερίδα και έπαιζαν τη μουσική τους.
Η τραγική ιστορία του Γκέρλιτς αποκαλύπτει και μια ευχάριστη στιγμή – κομμάτι σπάνιο αλλά πολύτιμο – ανάμεσα στις σχέσεις των δύο λαών, οι οποίοι με επικεφαλής τον Χάιζεμπεργκ ηχογραφούσαν, ηχογραφούσαν, ηχογραφούσαν…
Ηχογραφούσαν μανιάτικα μοιρολόγια, βυζαντινούς ψαλμούς, μια φλογέρα από την Άρτα, μια κρητική λύρα, αμανέδες…ό, τι έπαιζαν οι Έλληνες και τα έχουν φυλάξει στο Εθνογραφικό Μουσείο των Λαών…
Μεταξύ των αιχμαλώτων ήταν ο Βασίλης Ρώτας. Εκεί πρωτοεκδόθηκε η ποιητική συλλογή του «Το τραγούδι των σκοτωμένων – Κρυφός καημός». Ήταν τότε υπολοχαγός τότε στο Γκέρλιτς. Αργότερα ίδρυσε το θεάτρο του βουνού στα χρόνια της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα. Επίσης εκεί εκδόθηκαν τα «Γράμματα από την Γερμανία» του Λέοντα Κουκούλα, επίσης αξιωματικού. Ανάμεσα στους στρατιώτες ήταν και οι Βασίλης Αργυρόπουλος κωμικός ηθοποιός συνεργάτης της Κυβέλης, ο ζωγράφος Παύλος Ροδοκανάκης και άλλοι.

Ο δίσκος ΡΚ1004 του Μουσείου, είναι με τη φωνή του Απόστολου Παπαδιαμάντη, του ανεψιού του κυρ Αλέξανδρου.
Ο Απόστολος (Αποστόλης) Παπαδιαμάντης πρέπει να είναι γιος του αδελφού του, του Γεωργίου...εκείνου που πέθανε νέος και υπηρετούσε κοινοτικός υπάλληλος στον Βόλο...

Τα ονόματα των παιδιών του Γεωργίου (με την Κατίγκω) ήταν οι Διαμαντής, Α π ο σ τ ό λ η ς , Αγγελική, Χαρίκλεια και Σταυρούλα. Ανίψια είχει ο Παπαδιαμάντης και από την αδε λφή του την Ουρανία, που είχαν πάει στην Αμερική αλλά προφανώς είχαν πάρει το επίθετο του πατέρα τους...


Η ιστορία των ελλήνων του Γκέρλιτς, πώς έφτασαν εκεί και οι συνθήκες της κράτησής τους εδώ:
http://matiesmagazine.blogspot.com/2009/02/blog-post_9668.html

Ο σύνδεσμος που έχει αναρτήσει η Θέσια, με τη φωνή του Απόστολου Παπαδιαμάντη, και φωτογραφίες με την εφημερίδα τους και σκηνές από τη ζωή τους εδώ:



Το θαύμα του Γκέρλιτς, μια συνέντευξη του Κ. Τουμπέκη ( που γύρισε το ομώνυμο 45 – λεπτο ντοκιμαντέρ για τους Έλληνες του Γκέρλιτς) στο Νίκο Βατόπουλο στην Καθημερινή εδώ: http://blogthea.gr/ιστορία/87775-«το-θαύμα-του-γκέρλιτς»-του-κ-τουμπέκη- αναφέρεται-στους-ελληνες-αιχμαλώτους-του-1916-a.html

Το μπουζούκι αναφέρεται στο έργο του Παπαδιαμάντη…Με ιδιαίτερο μεράκι, στο Στρίγγλα μάνα διαβάζουμε την ιστορία του Ζάχου, που μισότρελλος από ματαιωμένο έρωτα, βρίσκει καταφύγιο στο μπουζουκάκι του…( ευχαριστώ θερμά τον Κώστα Φέρρη που μου το υπέδειξε)
Η Στρίγγλα – μάνα εδώ:
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/alexandros_papadiamantis/striggla_mana.htm

 — με Thesia Panayiotou

Ο άγνωστος στρατιώτης Κωνσταντίνος Μαργαριτούλης με την κιθάρα του
διαβάστε εδώ: 

http://www.paradoxon-klangorchester.de/paramithi/arthra/kato-o-polemos.html