Τι απόγιναν τα ποιήματα που έγραψε ο Κα, στο Χιόνι του Ορχάν Παμούκ;

Αναρωτιέμαι τι να έγιναν τα ποιήματα του ποιητή Κα, στο μυθιστόρημα  «Χιόνι» του Ορχάν Παμούκ. Ολόκληρο το βιβλίο είναι  κατά τη γνώμη μου και μια αλληγορία, ένα χρονικό της «χαμένης» ποιητικής έμπνευσης που επισκέπτεται τον παροπλισμένο ποιητή…πέραν όλων των άλλων φυσικά. Ο ποιητής, που τις κρίσιμες στιγμές που ξεδιπλώνεται η πλοκή, αποσύρεται για να συνθέσει ένα ποίημα, με εκνευριστική σχεδόν προσήλωση στην επάνοδο της έμπνευσης. Ετσι οι κρατούμενοι, τα βασανιστήρια, οι φυλακές, οι διαμάχες, η μνήμη, η θρησκεία, τα πάθη αποτελούν το σκηνικό που πρέπει ελαφρά να παραμερίσει για να δημιουργήσει τον ονειρικό χώρο εντός και εκτός, το  ανάμεσα, όπου αυτός θα σταθεί για να γράψει το ποίημα του…
Τα ποιήματα αυτά συνθέτουν μια ποιητική συλλογή που διατάσσεται με τη δομή μιας εξαγωνικής νιφάδας χιονιού, ανάλογα με το νόημα, την αφήγηση, την ιστορία, τους στοχασμούς – τα συμβάντα στο ποιητικό βάθος του ήρωα, μια εξαιρετική σύλληψη του συγγραφέα, μια παρωδία της νοηματοδότησης, ίσως…

Αυτό θα μείνει στο τέλος. Η νιφάδα με την εξαγωνική  σύνθεση – ένα αφηρημένο σχήμα. Μια αφαίρεση που υπονοεί ένα βάθος και ίσως ένα θεΪκό σχέδιο. Όχι το τετράδιο, ένα πράσινο τετράδιο που κρατά μαζί του – θυμίζει λίγο το κόκκινο σημειωματάριο του Πωλ Ωστερ, και τον ήρωά του που περπατά και γράφει – καταγράφει περπατώντας στο λαβύρινθο της νέας Υόρκης, δημιουργώντας σχήματα, με τις γραμμές της τροχιάς του, κάτι που εκείνος που επιμένει να διαβάζει το νόημα, τα βλέπει ως  γράμματα…
Ότι είχαν να πουν στον αναγνώστη τα ποιήματα, τα λένε με την απουσία τους, με τα κενά στη δράση για να γραφούν, με την κατάταξή τους, με τις αναφορές στις δημόσιες – ακόμα και τηλεοπτικές – αναγνώσεις τους.
Τι θα γινόταν αν ο αφηγητής συγγραφέας, ο Ορχάν – μπέης, εύρισκε το τετράδιο; Θα είχαμε ίσως μια ακόμα εκδοχή των ποιημάτων του Γιούρι Αντρέγεβιτς, που είναι ποιητής, στο Δρ. Ζιβάγκο του Πάστερνακ., και εκείνου τα ποιήματα, σε εποχές που η μεγάλη ιστορία παράσερνε στη δίνη της τη ζωή του, βρέθηκαν, και περιλαμβάνονται στο βιβλίο, προκαλώντας με την απλοϊκότητά τους την συγκατάβαση και την μελαγχολία του αναγνώστη.
Σε αυτό ο Ορχάν Παμούκ, προστάτεψε περισσότερο τον ήρωά του από τον Μπόρις Πάστερνακ.

Πόλυ Χατζημανωλάκη
Μάρτιος 2013