Εικόνες από τη Βίβλο του Marc Chagall: και ο Κύριος εξέτεινε την χείρα και άγγιξε το νου του

Οι Εικόνες από τη Βίβλο του Marc Chagall είναι εκατόν δυο ζωγραφιές με της οποίες ανέλαβε να εικονογραφήσει την Παλαιά  Διαθήκη, και που το 1956 εξέδωσε το περιοδικό La Verve των εκδόσεων Τεριάντ στο Παρίσι. Οι ζωγραφιές αυτές καλύπτουν τους τοίχους από δυο αίθουσες στον πρώτο όροφο του Μουσείου Τεριάντ στη Βαρειά της Λέσβου, όπου δεν επιτρέπεται  - τηρώντας κάποια  τελετουργία περί πνευματικής ιδιοκτησίας -  να φωτογραφίσει κανείς  και κρύβουν μέσα τους μια απίστευτη δύναμη παρά το συνωστισμό της έκθεσής τους  στους τοίχους. Αυτός ο συνωστισμός θυμίζει αναπόφευκτα τις άλλες ταλαιπωρίες του λαού του Chagall και λειτουργεί ως υπόμνηση στον βιαστικό θεατή της ζωής, πως ο κάθε άνθρωπος από μόνος του – όσο πολλοί και να είμαστε, ακόμα δηλαδή και αν αποτελούμε πλήθος – είναι ένα θαύμα και ένα τρομερό μυστήριο.

Οι ζωγραφιές αυτές είναι συγκλονιστικές, βεβαίως και για την αισθητική τους ομορφιά όπως θα το αποτιμήσουν οι ειδικοί, όπως άλλωστε και  οι πίνακες του Chagall. Ιδιαίτερα όμως γιατί  αποπνέουν κάτι από εκείνο το πνεύμα που εφέρετο επί των υδάτων, όπως και τα άλλα έργα του με θέματα από την εβραϊκή παράδοση με την οποία μεγάλωσε και στην οποία, εκτός από το μοντερνισμό, βρήκε καταφύγιο και ταυτότητα. ΄Ετσι, εκτός από πρωτοπόρος μοντερνιστής φέρει - με επιλογή του - και τον τίτλο του Εβραίου ζωγράφου, λύνοντας έτσι τον Γόρδιο δεσμό τόσων και τόσων μετέπειτα συζητήσεων και προβληματισμών για τη σχέση παράδοσης και πρωτοπορίας. Γιατί ο Chagall είναι, χωρίς την παραμικρή αντίφαση και τα δύο.

Οι ζωγραφιές λοιπόν από την εικονογράφηση της Βίβλου του, είναι εικόνες φωνήεσσες. Μετατρέπουν δηλαδή την σιωπηλή ανάγνωση της Βίβλου από μια γλώσσα συμφώνων, την Εβραική, που ο ψίθυρος των ραββίνων πασχίζει να τραβήξει από τον βαρύ της  ύπνο, σε μια άλλη αυθαίρετη και ζωντανή γλώσσα, αυτή της ανάγνωσης, της αφήγησης και του ονείρου, που έχει διασώσει η χασιδική παράδοση.

«Οι ιστορίες της Βίβλου είναι μέσα στο πετσί μου. Τις έχω ονειρευτεί χωρίς απαραίτητα να τις έχω διαβάσει»,

έχει πει ο Chagall εννοώντας φαντάζομαι τους παιδικούς του ύπνους περιβεβλημένος από την αχλύ των παραδόσεων του Βιτέμπσκ, του χωριού του, εκεί που μεγάλωσε τρεφόμενος με τις αφηγήσεις της μάνας του και τους ήχους του βιολιού από το βιολιστή στη στέγη.

Έτσι οι φιγούρες των αγγέλων στη φιλοξενία του Αβραάμ του μας είναι τόσο οικείες, σαν να είναι οι άγγελοι οι καλεσμένοι του που κάθονται γύρω από το τραπέζι απολαμβάνοντας τη φιλοξενία του. Η μόνη δυσκολία είναι αυτά τα φτερά που πιάνουν κάπως περισσότερο χώρο, αλλά και πάλι τα καταφέρνουν μια χαρά.

Αυτή την εξοικείωση με την παράδοση μού θυμίζει και ο Ιερεμίας του, σκυφτός και αναποφάσιστος μπροστά στον άγγελο  όπως οι περισσότεροι προφήτες. Εκφράζει κι αυτός τους δισταγμούς του για το αν τελικά θα τις εκστομίσει αυτές τις προφητείες – τους Θρήνους του  – ποιος τάχα θέλει να είναι μάντης κακών;

Πώς όμως να αντισταθείς όμως σε κάποιον που σε ξέρει τόσο καλά;

Ο Θεός επιμένει να του θυμίζει το πόσο καλά γνωρίζονται, όταν του λέει:

«πρὸ τοῦ με πλάσαι σε ἐν κοιλίᾳ ἐπίσταμαί σε καὶ πρὸ τοῦ σε ἐξελθεῖν ἐκ μήτρας ἡγίακά σε, προφήτην εἰς ἔθνη τέθεικά σε.»

Πριν δηλαδή να σε πλάσω στην κοιλιά της μάνας σου σε γνώριζα και πριν να βγεις από τη μήτρα της σε είχα αγιάσει και σε έκανα προφήτη.

Ο προφήτης  ακόμα διστάζει, κάτι παρόμοιο με τους δισταγμούς του Μωυσή που ήταν τραυλός και λέει:

«ἰδοὺ οὐκ ἐπίσταμαι λαλεῖν, ὅτι νεώτερος ἐγώ εἰμι.»

 Εγώ δεν ξέρω να μιλώ γιατί είμαι πολύ μικρός.
Και ο Θεός του απαντά: Αυτό να μην το ξαναπείς, ότι είσαι μικρός. Εγώ θα σε κάνω να μιλήσεις και να μη φοβάσαι τίποτε.

«ἐξέτεινε Κύριος τὴν χεῖρα αὐτοῦ πρός με καὶ ἥψατο τοῦ στόματός μου»,

Και άπλωσε ο Θεός το χέρι του και του άγγιξε το στόμα.

Πηγές από το Ιντερνετ

http://www.google.gr/imgres?imgurl=http://www.davidsongalleries.com/artists/chagall/chagall-29568.jpg&imgrefurl=http://www.davidsongalleries.com/artists/chagall/chagall.php&usg=__p1fnmMxYSJKlxdj4Zz6rXCYQhvw=&h=475&w=341&sz=68&hl=el&start=26&sig2=VYskv8ugoROz3zYHbhj3rg&um=1&itbs=1&tbnid=m1fqOR19v5XShM:&tbnh=129&tbnw=93&prev=/images%3Fq%3Dchagall%2Bet%2Bbible%26start%3D20%26um%3D1%26hl%3Del%26sa%3DN%26rlz%3D1T4ADFA_elGR362GR363%26ndsp%3D20%26tbs%3Disch:1&ei=SlbmS57HIIL7_AaKxsGXCA
http://en.wikipedia.org/wiki/File:The_Prophet_Jeremiah_-_1968_-Wull.jpg
http://en.wikipedia.org/wiki/File:Image-Chagall_Fiddler.jpg
http://artinvestment.ru/content/download/news/20081118_chagall_avraam.jpg
http://www.jesuswalk.com/abraham/images/chagall_slaying_isaac432x355.jpg
http://jama.ama-assn.org/content/vol293/issue15/images/medium/jcs50016f1.jpg