H Mίλενα γράφει μόνο ερωτικές επιστολές: Μίλενα από την Πράγα

«Δεν ξέρω να γράφω. Όλα μου τα γραφτά ήταν μέχρι τώρα ερωτικές επιστολές». Tο έχει πει η Μίλενα Γέσενκα, η "Μίλενα από την Πράγα" που είναι γνωστή στον περισσότερο κόσμο ως η αγαπημένη του Κάφκα μια και έχουν δημοσιευτεί οι επιστολές που της είχε γράψει εκείνος κατά τη διάρκεια της σύντομης σχέσης τους και έχουν μεταφραστεί στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου. Ωστόσο, από τα πάνω από χίλια δικά της άρθρα σε σπουδαίες εφημερίδες και περιοδικά της Βιέννης και της Πράγας και τα περίφημα δοκίμιά της «Ο δρόμος της απλότητας», «Η Τέχνη του να είσαι ακίνητος», θέματα της καθημερινότητας, της αστικής ζωής, της εμφάνισης, της διακόσμησης, της αρχιτεκτονικής, της λογοτεχνίας, της τέχνης, ανάλογα με αυτά που έχει καταπιαστεί ο Γουόλτερ Μπένγιαμιν κατά την παραμονή του στο Παρίσι στο ανολοκλήρωτο έργο του για τις Στοές, δεν έχουν μεταφραστεί ούτε καν στα Αγγλικά. 

Αποσπάσματα ωστόσο από κείμενά της, θραύσματα πολύτιμα που πραγματεύονται με εξαιρετική διαύγεια αυτά τα θέματα ώστε να είναι κατανοητά και ευθύβολα - με απλότητα - επομένως ίσως ανάξια λόγου για τη γραμματεία, διαβάζω ενσωματωμένα στη βιογραφίας της που συνέγραψε η συγκρατούμενή της και πολύ αγαπημένη της φίλη Μαργκρέτε Μπούμπερ – Νόυμαν. Συνυπήρξαν μέχρι το θάνατο της Μίλενα έγκλειστες στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ράβενσνπρουκ. Εκεί την είχε κλείσει η Γκεστάπο για την αντιστασιασκή της δράδη – φυγάδευε αντι ναζί και Εβραίους μετά την εισβολή της Γερμανίας στην Τσεχοσλοβακία και είχε αντιμετωπίσει πλειστάκις με την πένα της, ανάλαφρα και με πολύ λεπτή ειρωνεία την ναζιστική ιδεολογία. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κίχλη και τις εκδόσεις τα Πράγματα σε μετάφραση Τούλας Σιεττή και επιμέλεια και επίμετρο Αδριανής Δημακοπούλου. Θα επανέλθω μετά το τέλος της ανάγνωσης με ένα μεγαλύτερο κείμενο, στα Ημερολόγια Αναγνώσεων, οπωσδήποτε.

«Όλα μου τα γραφτά ήταν μέχρι τώρα ερωτικές επιστολές», μιλά απαξιωτικά για τον εαυτό της και τούτο για να παροτρύνει τη φίλη της να γράψουν μαζί έναν απολογισμό, μια αφήγηση για το τι συνέβη στα στρατόπεδα αυτά του θανάτου. Εκείνη δεν πρόλαβε. Η Μπούμπερ έγραψε το βιβλίο. 

Η Μπούμπερ πριν τους Ναζί ήταν έγκλειστη στο στρατόπεδο της Γκαρακάντα, στο Καζακσταν επί Στάλιν.

Δεν υπάρχει μεγαλύτερο εχέγγυο, ωστόσο για τον αναγνώστη, δεν υπάρχει μεγαλύτερη φροντίδα και τιμή για αυτόν, από το να διαβάζει α μια γραφή που αφοσιώνεται με πάθος, με έρωτα σε ότι καταπιάνεται, εις τρόπον ώστε κάθε γραφτό να είναι ερωτική επιστολή


Πόλυ Χατζημανωλάκη, 11.01.2015