Ο κλεμμένος πίνακας του Van Gogh επιστρέφει στο Μουσείο του Καΐρου, οι "Παπαρούνες" του όμως πάντα θα ξεφεύγουν

Οι έρευνες της Αιγυπτιακής Αστυνομίας απέβησαν αποτελεσματικές (1) καθώς βρέθηκε τελικά στο αεροδρόμιο του Καΐρου, ο πίνακας του Βαν Γκογκ, « Βάζο με Παπαρούνες».

Είχε κλαπεί από το Μουσείο Μαχμούτ Χαλίλ και λέγεται ότι η αξία του ανέρχεται στα πενήντα εκατομμύρια δολάρια.

Οι παπαρούνες είχαν ξανακλαπεί και ξαναβρεθεί στο παρελθόν, από ότι φαίνεται. Δεν θα επανέλθω φυσικά στην «τιμή» των έργων τέχνης όπως αυτή διαμορφώνεται στο χρηματιστήριο των αξιών της εποχής. Συζήτηση κοινότοπη στην οποία δεν έχω τίποτε να προσθέσω...


Συμβαίνει όμως κάτι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, που αξίζει ναπροσέξουμε.

Οι κλοπές των έργων τους, ανεβάζουν τις μετοχές των μεγάλων ζωγράφων όπως ο Βαν Γκογκ, ο Βερμέερ, ο Ρέμπραντ και στα βιβλία λογοτεχνίας με θέματα εμπνευσμένα από τη τέχνη ή τη ζωή τους. Εκεί το έργο ενός ζωγράφου έχει μια δεύτερη ευκαιρία να έλθει σε επαφή με το κοινό καθώς λεπτομέρειες των Κριτικών που θα ενδιέφεραν μόνο ειδικούς, ή στοιχεία της βιογραφίας του γίνονται μέροςτης πλοκής και αρχίζουν να ενδιαφέρουν περισσότερο το κοινό.


Για παράδειγμα η ψυχική του κατάσταση κοντά στην διπολικότητα και την τρέλα, ανατέμνεται μια και μια χαρακτηριστική αυτοπροσωπογραφία του, εκεί δηλαδή που ο ίδιος εικονίζεται με τον επίδεσμο στο ακρωτηριασμένο του αυτί είναι το αίνιγμα στο βιβλίο του Jeffrey Archer «Το αίνιγμα του Βαν Γκογκ».

Ο πίνακας αυτός (2), είχε την τύχη να πέσει θύμα κλοπής – απαγωγής ίσως είναι η καλύτερη έκφραση γιατί ζητώνται λύτρα και στέλνεται και ένακομμένο αυτί - στο μυθιστόρημα του πρώην βουλευτή των Τόρυς Jeffrey Archer, πρώην καταδικασμένου για απάτες και τροφίμου των βρετανικών φυλακών – που θησαύρισε όμως με τα ημερολόγια της φυλακής που εξέδωσε - . Το μυθιστόρημα κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις BELL. (και φυσικά το έχω διαβάσει...)


«Το αίνιγμα του Βαν Γκονγκ», αν και ευπώλητο, μπαίνει επαξίως στη σειρά των – αστυνομικών και όχι μόνον - μυθιστορημάτων που αντλούν την έμπνευσή τους από την Ιστορία της Τέχνης.


Η παράδοση όμως περιέχει αριστουργήματα του είδους.

Θυμήθηκα προσφάτως – ήταν και η επέτειος της δολοφονίας του Τρότσκι για την οποία ο φίλος ο Νίκος ο Παπαγεωργίου έκανε στο fb μια σχετική ανάρτηση – το καναρίνι του Βερμέερ, από το βιβλίο του Χόρχε Σεμπρούν (3) «Ο δεύτερος θάνατος του Ραμόν Μερκαντέρ. Πρόκειται για μια ιστορία κατασκοπίας, Ανατολικογερμανών πρακτόρων με πρωταγωνιστή έναν άνθρωπο που «ονομαζόταν» Ραμόν Μερκαντέρ, όπως και ο δολοφόνος του Τρότσκι.

Στο κέντρο του μυθιστορήματος είναι ο πίνακας του Βερμέερ «Η άποψη του Ντελφτ» και..είμαι σχεδόν σίγουρη, ένα καναρίνι σε κάποιον πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου...

Περισσότερο γνωστά είναι τα βιβλία του Όλιβερ Μπανκς που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Άγρα, ο «Χαμένος πίνακας του Ρέμπραντ» και η «Μανία με τον Καραβάτζο» ...

Εδώ ο συγγραφέας έχει σπουδάσει Ιστορία της Τέχνης και μπορεί και απογειώνει την αστυνομική λογοτεχνία σε ύψη τέτοιας αισθητικής απόλαυσης και πλοκής που κατά τη γνώμη μου πρέπει τα βιβλία αυτά να περιλαμβάνονται στον κανόνα αυτών που ενδιαφέρονται να μελετήσουν σοβαρά αυτόν τον τομέα. ..

Και τώρα κάπου στο Κάιρο, ένα ζευγάρι Ιταλών μας προσγειώνει απότομα στην πραγματικότητα, αφού μας θυμίζειότι ο Βαν Γκογκ δεν είναι το αλφάβητο των χρωμάτων του, δεν είναι το πνεύμα πουθέλει να βγει από το κλουβί του, όπως γράφει στον αδελφό του Τεό, δεν είναι τοπάθος για το κίτρινο, είναι τα πενήντα εκατομμύρια δολάρια του σταρ σύστεμ της τέχνης.

Ευτυχώς, ο πίνακας βρέθηκε φαντάζομαι σύντομα θα ξαναμπείστη θέση του. Ενας πίνακας περίφημος βέβαια, πολύ διαφορετικός από τα άλλα έργατου Van Gogh. Διάβασα στο Ίντερνετ (1) ότι οι «Παπαρούνες» είναι «χαρακτηριστικές της επιρροής της πρωτοπορίας της αβαν – γκαρντ, όταν ο ζωγράφος συνειδητοποιούσε τα αποτελέσματατου να βυθίζεσαι σε ένα νέο κόσμο χρωμάτων».
29 μήνες πριν την αυτοκτονία τουστα τριαντεπτά του χρόνια, ο πίνακας αυτός, λένε η ειδικοί, δεν δείχνει παρά μια ισορροπημένη διάθεση «χάριτοςκαι περιεκτικότητας»...

Οι «παπαρούνες» ή αλλιώς«Λουλούδια σε ανθοδοχείο» είναι μέρος μιας ανθοδέσμης με μαργαρίτες και σπάρτα, σε μια ανθισμένη σύνθεση, με το ανθοδοχείο μπροστά από μια ολάνθιστη ταπισερί, όπου οι μωβ ίριδες δεξιά δεν διακρίνεται αν ανήκουν στη σύνθεση ή στηνταπισερί, μια και πρόκειται για μια ηθελημένη σύγχυση του βάθους του πεδίου ,ώστε τα λουλούδια και τα μοτίβα της ταπισερί να συμμετέχουν στη σύνθεση και τα άνθη της σύνθεσης βαθμιαία να αιωρούνται σαν να ανήκουν στο υπόβαθρο... Τα χρώματα στη βάση αποχρώσεις του μπλε και του μωβ, είναι πιο ψυχρά, πιο βαριά και σταθερά, η γωνία πίσω δηλώνει την τρίτη διάσταση του χώρου, και τα μοτίβα, κάτι θαλάσσιο μου φαίνεται, είναι και οι αποχρώσεις του μπλε, μοιάζουν πιο οργανωμένα, πρόκειται για πάλι για κάποιο ύφασμα...


Και αυτό σχετικό είναι γιατί όπως γέρνουν τα σπάρτα προς την μπροστινή πλευρά του βάζου, γίνονται πιοβαριά, πιο σγουρά, σαν τη βλάστηση δίπλα στο νερό, και τα μοτίβα εκεί κοντά μοιάζει να φεύγουν από την παράλληλη παράταξη, σαν να αναδεύονται...




(1) http://thenewschronicle.com/van-goghs-poppy-flowers-vase-flowers-stolen-recovered/082206867/

(2) http://www.jeffreyarcher.co.uk/FI-article.htm

(3) Ο Χόρχε Σεμπρούν είναι Ισπανός συγγραφέας, υπουργός Πολιτισμού της κυβέρνησης σοσιαλιστών της Ισπανίας και σεναριογράφος ταινιών του Κώστα Γαβρά


Άλλες εικόνες από το ίντερνετ
http://www.essentialvermeer.com/catalogue/view_of_delft.jpg