Τρίτη 21 Απριλίου 2009

Η Κυρά των λογισμών του και η παράξενη αγάπη των σονέτων

Tanto gentile e tanto onesta pare
la donna mia quand'ella altrui saluta,
ch'ogne lingua deven tremando muta,
e li occhi no l'ardiscon di guardare.

Ella si va, sentendosi laudare,
benignaments d'umilta vestuta;
e par che sia una cosa venuta
da cielo in terra a miracol mostrare.

Mostrasi si piacente a chi la mira,
che da per li occhi una dolcezza al core,
che'ntender no la puo chi no la prova:

e par che de la sua labbia si mova
un spirito soave pien d'amore,
che va dicendo a l'anima: "Sospira!".

Μοιάζει ευγενική και ταπεινή η κυρά μου,
σε όποιον το λόγο δίνει με ένα καλημέρα,
που η φωνή τρεμουλιαστά την ομιλία παύει.
Τα μάτια να την αντικρίσουν - όχι δεν τολμούν.

Όπου σταθεί για ένα πράγμα λένε
την αρετή της κι όμως ρούχα ταπεινά
φορώντας μοιάζει κάτι θαυμαστό σταλμένο
από τον ουρανό στη γη, σημάδι στους ανθρώπους

Αυτοί που βλέπουν γίνονται από χάρη γητεμένοι
κι από τα μάτια τους η γλύκα την καρδιά χτυπά
Όσοι χτυπήθηκαν μονάχα είναι που ξέρουν:

Από το πρόσωπό της φαίνεται να βγαίνει
πνεύμα ευγενικό γεμάτο αγάπη που όντας
πετάξει πάνω στην ψυχή, της λέει να στενάξει!

Δάντης, Σονέτο ΧΙΙΙ.
(*)

Το παραπάνω σονέτο (Tanto gentile e tanto onesta pare) από τη Νέα Ζωή (Vita Nuova) του Δάντη, λέγεται ότι γράφτηκε για την αγαπημένη του, τη Βεατρίκη.



Ο έρωτας του Δάντη για τη Βεατρίκη, από τις ακραίες μορφές πνευματικού, σχεδόν μυστικιστικού έρωτα, από αυτούς που γεννιούνται από μια φευγαλέα χειρονομία, από αυτούς που δεν περιμένουν ανταπόκριση αλλά σιγοκαίνε τον ερωτευμένο περισσότερο και από το όσο κρατά μια ανθρώπινη ζωή, φώλιασε και βλάστησε στα ερωτικά του σονέτα της Νέας Ζωής και αργότερα στη Θεία Κωμωδία.


H Αφέντρα των λογισμών του, Μπεατρίτσε Πορτινάρι θα γίνει η οδηγός του στον Παράδεισο, μια και ο Βιργίλιος ως ειδωλολάτρης δεν μπορούσε να μπει εκεί.
Όπως λέει ο Μπόρχες, (1) ο Δάντης έγραψε ολόκληρη τη Θεία Κωμωδία, μόνο και μόνο «για να πραγματοποιήσει στο πλαίσιό της μια συνάντηση με την αγαπημένη του Βεατρίκη που η αληθινή ζωή τού στέρησε». Ο Μπόρχες είναι που λέει πάλι, ότι στην αρχή της Νέας Ζωής ο Δάντης «ανέφερε εξήντα γυναικεία ονόματα για να περιλάβει μεταξύ τους, μυστικά, το όνομα της Βεατρίκης».

Σε αυτό το πλαίσιο μάλιστα ο Δάντης, αντικρίζοντας την ενσάρκωση αυτής της αγάπης των ποιημάτων του, είχε ένα μυστικιστικό όραμα.


Ένα μυστικιστικό όραμα, ανάλογο με αυτό του Δάντη, φαίνεται ότι είχε και ο Πέρσης ποιητής Χαβίζ, στα νιάτα του, όταν ακόμα δούλευε σαν παραγιός σε ένα φούρνο. Είχε ερωτευτεί την Σαχν ελ Ναμπάτ, μια γυναίκα απίστευτης ομορφιάς από την οποία εμπνεόταν και που σ’ αυτήν απευθύνονταν τα ποιήματα του. Νιώθοντας ότι ότι ο έρωτας αυτός δεν είχε ανταπόκριση, αποφάσισε να πραγματοποιήσει την πρώτη μυστικιστική του αγρυπνία, συγκεντρώνοντας τη δύναμη της θέλησης του τόσο, ώστε να καταφέρει με αυτή την «μαγική» εκδήλωση της δύναμης του πνεύματος, να την κάνει να τον ερωτευτεί. Η τελετουργία αυτή έφερε βέβαια ένα διαφορετικό αποτέλεσμα: Κατά τη διάρκεια αυτής της μυστικιστικής έκστασης, και όσο ο Χαβίζ εστίαζε με όλη τη δύναμη της ψυχής του στην εικόνα της αγαπημένης του, παρουσιάστηκε μπροστά του, ως άγγελος, ένα άλλο ον απαράμιλλης ομορφιάς και θεϊκής εμπνεύσεως.


Παραδομένος πια στη θεική δύναμη, που ήταν ανώτερη από κάθε γοητεία, ο ποιητής Χαβίζ άρχισε να ακολουθεί το μυστικό δρόμο της ένωσης με το θείο…

Ας γυρίσουμε όμως στο Δάντη και τον παράξενο έρωτά του για τη Βεατρίκη.

Δεν είναι μόνο ότι ο θάνατος του τη στέρησε οριστικά μια και αυτή – που ήταν παντρεμένη με άλλον - πέθανε μόλις 24 ετών Παρά το ότι ζούσαν στη ίδια πόλη είναι ζήτημα αν συναντήθηκαν πάνω από δυο φορές. Τη μια φορά μάλιστα από αυτές – που όπως φαίνεται σε όλους τους πίνακες που τους έχουν μαζί αλλά τόσο χωριστά μια και η Βεατρίκη συζητάει στο δρόμο με τη φίλη της που τη συνοδεύει, ενώ ο ποιητής κοιτάει αποσβολωμένος κάπου. Ο ίδιος πάντως γράφει στην αυτοβιογραφία του ότι τον χαιρέτησε από μακριά.


Αυτή τη χειρονομία της έχει στην ψυχή για όλη του τη ζωή. Ένας χαιρετισμός από
από μακριά, τυπικός και φευγαλέος, είναι που στοιχειώνει τη σκέψη του ποιητή όταν μένει μόνος του και τη σκέφτεται και τη ξανασκέφτεται:

«Tanto gentile e tanto onesta pare
la donna mia quand'ella altrui salute…»

«Μοιάζει ευγενική και ταπεινή η κυρά μου,
σε όποιον το λόγο δίνει με ένα καλημέρα
»

Του είπε καλημέρα.

Τον χαιρέτησε, αν μεταφράσουμε κατά λέξη το salute κάτι που μπορεί να έγινε και με ένα νεύμα της κεφαλής, χωρίς καν να του απευθύνει το λόγο, και που αυτός μάλλον δεν ανταπέδωσε γιατί σύμφωνα με το σονέτο τόσο πολύ έτρεμε από τη συγκίνηση που δεν μπορούσε να μιλήσει.

ch'ogne lingua deven tremando muta,

που η φωνή τρεμουλιαστά την ομιλία παύει. – βουβαίνεται
Επομένως, αν θεωρήσουμε το σονέτο ως μαρτυρία αυτής της περίφημης συνάντησης, κατά πάσα πιθανότητα η Βεατρίκη μπορεί να του έγνεψε αλλά αυτός μάλλον δεν τη χαιρέτησε.

Τουλάχιστον την είδε.

Ούτε και αυτό είναι βέβαιο μια και είναι τόσο ταραγμένος που το βλέμμα του γυρνά μακριά.

e li occhi no l'ardiscon di guardare.

Τα μάτια να την αντικρίσουν - όχι δεν τολμούν.
Επομένως, το πιθανότερο είναι ότι σε εκείνη τη συνάντηση μάλλον δεν θα τόλμησε να την κοιτάξει. Βουβός λοιπόν και τυφλός, το μοναδικό μέρος που επιχειρεί να τη καλοδεί αυτήν το πάθος της ζωής του - που μοιάζει ευγενική και ταπεινή όταν χαιρετά - είναι σε έναν Παράδεισο που έχει σκαρώσει ο ίδιος και την αφήνει να τον ξεναγήσει.

Τι ερωτεύτηκε ο όμως ο ποιητής;

Αν πάρουμε στα σοβαρά τον Σίντνευ Ορ, τον μυθιστορηματικό ήρωα συγγραφέα του Πωλ ΄Ωστερ στη Νύχτα των Χρησμών(2):


«Τα κορμιά μετράνε, βέβαια – μπορεί να μετρούν περισσότερο από όσο είμαστε διατεθειμένοι να παραδεχτούμε – δεν ερωτευόμαστε όμως κορμιά, ερωτευόμαστε ο ένας τον άλλον και, αν ένα μέρος από αυτό που είμαστε περιορίζεται σε σάρκα και οστά, υπάρχει ένα εξ ίσου μεγάλο κομμάτι για το οποίο τα πράγματα δεν είναι έτσι. Όλοι το ξέρουμε αυτό, τη στιγμή όμως που πηγαίνουμε πέρα από τον κατάλογο των επιφανειακών ιδιοτήτων και εικόνων τα λόγια αρχίζουν να μας εγκαταλείπουν, να συντρίβονται σε μυστικιστική σύγχυση και νεφελώδη άυλα μεταφορικά σχήματα. Μερικοί το αποκαλούν αυτό φλόγα της ύπαρξης. Άλλοι το αποκαλούν εσωτερική σπίθα ή εσωτερικό φως του εαυτού μας. Και άλλοι αναφέρονται σε αυτό ως φλόγα της ατομικότητας. Οι όροι πάντοτε αντλούν από εικόνες θερμότητας και φωτός, και αυτή η δύναμη, αυτή η ουσία της ζωής στην οποία μερικές φορές αναφερόμαστε ως ψυχή επικοινωνεί πάντοτε με τον άλλο με τα μάτια. Ασφαλώς οι ποιητές μας έχουν δίκιο όταν επιμένουν σε αυτό το σημείο»
Τι γίνεται όμως όταν από τη συγκίνηση έχεις γίνει – όπως ο Δάντης – βουβός μα κυρίως τυφλός; Χάνει τη δύναμή της αυτή η θερμή ουσία αυτή η φλόγα της ατομικότητας;

Από ότι φαίνεται όχι.

Και χωρίς να τολμάει ο ποιητής να το αντικρύσει, το πνεύμα του έρωτα, τον πλήττει κατευθείαν στην ψυχή. Και αφού δεν βλέπει «αισθάνεται» ότι εκπορεύεται από τα μάτια: « Από το πρόσωπό της φαίνεται να βγαίνει»
Και είναι αυτό το πνεύμα της αγάπης:

« πνεύμα ευγενικό γεμάτο αγάπη που όντας
πετάξει πάνω στην ψυχή, της λέει να στενάξει!»
(*) Theodolina Barolini, Dante and the origins of Italian Culture στο:
http://books.google.gr/books?id=WE8K_rZOQqkC&pg=PA33&lpg=PA33&dq=tanto+gentile+et+tanto+onesta&source=bl&ots=7iAwzFBdMC&sig=S2oot7-6s-2HqgKHxYOaAXM543k&hl=el&ei=XIjtSae8GqK5jAfAv_Ed&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=7

(1) http://www.happyfew.gr/www/archives/books/books19.htm
(2) Πωλ Ώστερ, Η νύχτα των Χρησμών, μετάφραση Βίκυ Κυριαζή, εκδ. Ζαχαρόπουλος


Πηγές εικόνων:

http://www.panhistoria.com/Stacks/Novels/Character_Homes/homedirs/1450images/Dante-Beatrice.jpg
http://pro.corbis.com/images/42-19496464.jpg?size=67&uid=%7B4F0E7384-A188-4D63-BC0D-8F6541BF23A5%7D
http://blog.sellsiusrealestate.com/wp-content/uploads/2006/09/Dante%20&%20Beatrice.png
http://farm3.static.flickr.com/2359/2222986265_c10e907284.jpg?v=0
http://www.amaana.org/sultweb/hafez.jpg
http://www.barakah.co.uk/bg%20w/gifts-bw/hafizcards-bw/ha205-bwm.jpg
http://meerchant.files.wordpress.com/2009/03/paul_auster_oracle_night1.jpg

30 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Αν ο "Προύστ ήταν Νευροεπιστήμονας" φυσικά είναι κι' ο Χαβίζ και ο Δάντης. Είναι κυκλώματα ηλεκτρονικά ο έρωτας κωμωδία αλλά Θεία, γελοιοποιείται κανείς αλλά έχει μία μεγαλοπρέπεια παρεξηγήσιμη απο την πλειοψηφία μέχρι αυτή να αναφωνήσει του Γαλιλαίου, του Αρχιμήδη ή του Ελ Γκρέκο το επίτευγμα.
Πιθανότατα απέτυχε ο Β. Ράϊχ όταν έφτιαχνε έναν κύλινδρο απο οργανική και ανόργανη ύλη που παρήγε ηλεκτρομαγνητικά κύματα οργασμού, παραήταν βιαστικός και υποτίμησε τον άνθρωπο εποχές δύσκολες σαν ήτανε.

apri είπε...

Η ιστορία του Δάντη και της Βεατρίκης μού θύμισε τη σχέση του Παλαμά με την Ελένη Κορτζά.
Τη γνωρίζει όταν αυτός βρίσκεται στο απόγειο της δόξας του στα εξήντα του χρόνια και εκείνη είναι μόλις είκοσι χρονών, όμορφη, φιλομαθής, αλλά φυματική. Αρχίζουν να συζητούν για λογοτεχνία και από τότε μέχρι και τον θάνατό του αλληλογραφούν αδιαλείπτως. Η Ελενίτσα γίνεται στα γράμματά του Ραχήλ ή chere clarte ή divine clarte.
"Γιατί Ραχήλ την έκραξα,
Δεν ξέρω, Δέσποινά μου.
Μπορεί έτσι την εικόνα της
Να την κρατάω μπροστά μου.
Ραχήλ! Και μόνο τ’ όνομα
Τραγούδι ως να είναι ωραίο,
Της πάει •Ραχήλ τη λέω
Κ’ είναι ως να τραγουδώ."


Αυτήν έχει στο μυαλό του, όταν γράφει το ποίημα "Ραχήλ", σε ένα από τα τετράστιχα του οποίου θα συμπυκνώσει τον καημό του απαγορευμένου έρωτα:
"Όπου στέκομαι όπου πάω
- θα στο πω!
Με το νου μου λέω:- Δε σ’ αγαπώ.
Σ’ αγαπάω!"


[Παρεμπιπτόντως, είναι αρκετά ενδιαφέρον το πώς στο ποίημα αυτό παίζει με τους συνηρημένους και τους ασυναίρετους τύπους των ρημάτων, αποδεικνύοντας ότι οι ασυναίρετοι είναι πιο εμφαντικοί στο λόγο. Δείτε και παρακάτω:
"Και όπου στέκομαι, όπου πάω,
Τραγουδάω τον ίδιο τον σκοπό.
Και ρωτιέμαι: - Σ’ αγαπώ;
Κι αποκρίνομαι: - Όχι. Σ’ αγαπάω]

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Airgood,

Ευχαριστώ για τις εξαιρετικές παρατηρήσεις σου με τις οποίες φυσικά και συμφωνώ και για την απολογία του Έρωτα που γελοιοποιείται μεγαλοπρεπώς – και δεν γελοιοποιείται.

Στέκομαι στην επιμονή της φαντασίας και στο πως τελικά ένας τόσο «ανεκπλήρωτος» έρωτας κατάφερε να μετασχηματίσει τον εαυτό του στους αιώνες, μέσω της ποιητικής δημιουργίας – που και αυτή αποτελούσε το χώρο της βίωσής του αν πιστέψουμε το Μπόρχες – σε «τέλειο έρωτα» και το Δάντη και τη Βεατρίκη του στο ιδανικό ζευγάρι.

substratum είπε...

Αγαπητή Πόλυ
λογισμός ή αναλογισμός ο έρωτας
μυστικιστικός - υπόθεση ψυχής - ή εμπράγματος - υπόθεση σώματος - ή ΚΑΙ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΜΑΖΙ
Αλλά αιώνες μετά εκεί στον πίνακα του Μαγκρίτ με τον τίτλο "Οι ερωτευμένοι" ένα λευκό μαντήλι καλύπτει τα πρόσωπα, τις αισθήσεις της όψης μας, το μέτωπο και τα μάτια. Οι ερωτευμένοι δε βλέπουν ο ένας τον άλλο. Μοιάζει σάμπως οι προβολείς της ψυχής να προβάλλουν στον/στην άλλο/η τις ηλικίες της ζωής του/της.
Κι αργά μα σταθερά από τον αιώνα του Δάντη και της Βεατρίκης παρατηρείται μια μετατόπιση.
Ο έρωτας γίνεται αμίλητος, βουβός, και τυφλός καθώς η ψυχή σαστίζει και τα χάνει "σε όποιον το λόγο δίνει με ένα καλημέρα,/που η φωνή τρεμουλιαστά την ομιλία παύει./Τα μάτια να την αντικρίσουν - όχι δεν τολμούν.".
Την ίδια στιγμή ο έρωτας ΟΜΩΣ ΚΑΙ βλέπει ΚΑΙ μιλά. ΜΙΛΑ με το ποίημα και ΒΛΕΠΕΙ με το ποίημα. Ακούει το ρυθμό του σονέτου (ή και με το ασυναίρετο των ρημάτων στον Παλαμά- ευχαριστώ θερμά τον/τη φίλη που μας το θύμισε)και βλέπει αυτό που του πισωγυρίζει το βλέμμα - σάμπως ανάκλαση: "Αυτοί που βλέπουν γίνονται από χάρη γητεμένοι". Και στη συνέχεια και κυριολεκτικά - εξηγώντας την ενέργεια(;)"Από το πρόσωπό της φαίνεται να βγαίνει/
πνεύμα ευγενικό γεμάτο αγάπη που όντας/πετάξει πάνω στην ψυχή, της λέει να στενάξει!".
Κι ενώ η αρχική όψη είναι εξωτερική στη συνέχεια αποπνέει πνεύμα στην ψυχή, έναν αγγελιοφόρο του στεναγμού.
Είναι όμως ανάκλαση; Ο άγγελος του Χαβίζ "ή το εσωτερικό φως του εαυτού μας". Είναι ανάκλαση η ΄φλόγα της ύπαρξης και η φλόγα της ατομικότητας;
Σου υπενθυμίζω πως υπάρχει κάτι το απαγορευμένο και το απαγορευτικό στην ιστορία του Δάντη και του Χαβίζ και του Παλαμά. ΄Αλλοτε η κοινωνική σύμβαση του γάμου, άλλοτε η διαφορά της ηλικίας, άλλοτε η πεποίθηση (πολιτισμική) του ανέγκιχτου, του άγνωστου, του μακρινού, του δύσκολα θωρούμενου που από τη μια δημιουργεί τον έρωτα και από την άλλη αν αγγιχτεί, αν γίνει οικείο της αφής, αν ...τότε θα εμπνέει αλλά αυτή τη φορά μέσω των αισθήσεων και του σώματος.
Αλλά το σώμα δεν έχει ψυχή; ΄Η να το πω αντίστροφα - επιχειρώντας το σκανδαλώδες του Βάλτερ Μπενγιαμιν - η ψυχή δεν έχει υλικότητα (μια διαφορετική υλικότητα όπως είναι και τα ¨κυματοσωματίδια¨/άγγελοι που εκπέμπει και πέμπει.
Και σιγά - σιγά "ανεπισθήτως όλως" (για να θυμηθούμε και τον έρωτα του Καβάφη)προχωρούμε από τον έρωτα αντανάκλαση, στον έρωτα έκφραση.
Η υλικότητα (εξήγησα πώς την εννοώ) εκφράζεται έχει η ψυχή την έκφραση κι έχει τις αισθήσεις το σώμα και εκφράζεται επίσης.
Αυτός ο αναλογισμός που το εξωτερικό ερέθισμα μετασχηματίζεται σε ένα εσωτερικό θέατρο όπου η ψυχή ζει τη δράση των ηλικιών της πέρα από το χρόνο.
Ο έρωτας είναι έκφραση.
Το ερέθισμα για την περιπέτεια της ψυχής που αναλογίζεται προς τον εαυτό για να ενωθεί - επανενωθεί - με τον κόσμο. Για να θυμηθούμε και το προηγούμενο αφήγημα - αλληγορία - παραμυθία του Απουλήιου Ο έρως και η Ψυχή.
΄Εκφραση.
Μια ομολογία.
Σε ευχαριστώ για αυτή την υπόμνηση.
Ο στεναγμός του Δάντη είναι ο ήχος μιας έκφρασης ψυχικής αλλά από την άλλη - μπορεί και να ακουστεί ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ (γιατί όχι;)- και ως έκφραση του σώματος. Το σώμα της ψυχής λοιπόν και η ψυχή του σώματος.
Και η μετατόπιση;
Από το Αrs erotica- την τέχνη του έρωτα - στο scientia sexualis (τη σεξολογία)στον εικοστό αιώνα - ιδιαίτερα μετά το δεύτερο μεγάλο πόλεμο του εικοστού αιώνα.
Και τώρα;
Μια παύση...Να ακούσουμε...Μια παύση...Να δούμε
ΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ
ΝΑ ΝΙΩΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥ
Σε ευχαριστούμε για την ανάρτηση
Βαγγέλης Ιντζίδης

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Apri, απριλιάτικη

από ότι φαίνεται το θέμα σε ενέπνευσε και έδωσες ρέστα - αυτό με τα συνηρημένα και τα ασυναίρετα ήταν αντάξιο τουλάχιστον μιας γλωσσολόγου - . Μα τι καταπληκτικό που είναι το ξέρεις να κουρδίζεις τους ήχους της γλώσσας στη γραμματική των αισθημάτων! Πράγματι, πόσο διαφορετικά ακούγεται το αγαπάω από το αγαπώ!

Γιατί άραγε ο Παλαμάς έλεγε την αγαπημένη του Ραχήλ;
Επειδή Ραχήλ (רחל ) σημαίνει αγνότητα; Επειδή το Βιβλικό της όνομα χρησμοδοτούσε για το μελλοντικό της θάνατο; Επειδή ήταν η αγαπημένη του Ιακώβ; Ποιος ξέρει;

Σε ευχαριστώ πάντως πολύ που πέρασες και φυσικά και εκ μέρους των αναγνωστών για την εξαιρετική σου παρέμβαση.

βαγγελης ιντζιδης είπε...

"ανεπαισθήτως" - διορθώνω.
Βαγγέλης Ι.

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Βαγγέλη σπεύδω να σε ευχαριστήσω - από την Αρκαδία πάντα - για την παρέμβασή σου, μόλις διάβασα το σχόλιό σου.
Μα τι ανάγνωση ήταν αυτή υπό το πρίσμα – τη διάθλαση όχι την αντανάκλαση – της ρέμβης του Walter Benjamin στις εμπορικές στοές!
Και πως διαφωτίζονται όχι από τον καθρέφτη αλλά από τη διόπτρα της ποιητικής σου ενόρασης οι έννοιες της έ κ φ ρ α σ η ς και της υ λ ι κ ό τ η τ α ς της ψυχής!

Πώς τελικά το συλλαμβάνουν αυτό και ο Δάντης αυτό το «ευγενικό πνεύμα» που πετά από τη μια ψυχή στην άλλη και ο Walter Benjamin με την υλικότητα της ψυχής – που εσύ λες υλικά « κυματοσωματίδια» και ο Πωλ Ώστερ με το θερμικό ρευστό της ατομικότητας!

apri είπε...

Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια, Πόλυ.

Ανταποδίδω χαρίζοντας σε εσένα και τους αναγνώστες σου άλλη μια ιστορία ανεκπλήρωτου λόγω συνθηκών έρωτα.

Πρόκειται για τη σχέση του Ιωάννη Καποδίστρια με την Ροξάνδρα Στούρτζα, αδελφή του διπλωμάτη και στενού συνεργάτη του Καποδίστρια, Αλέξανδρου Στούρτζα και εξαδέλφη του Αλέξανδρου Υψηλάντη.

Γνωρίστηκαν το 1809, εκείνος νεαρός κόμης 33 ετών, επίσημα προσκεκλημένος του τσάρου για να γίνει Υπουργός Εξωτερικών, εκείνη 24 ετών, κυρία επί των τιμών της τσαρίνας. Οι περιπλοκές της αυλής του τσάρου, οι απαιτήσεις της σταδιοδρομίας ή η υπερβολική αίσθηση του καθήκοντος του Καποδίστρια θα σταθούν απαγορευτικές στη σχέση αυτή, η ψυχική τους όμως επικοινωνία θα διατηρηθεί μέχρι και το θάνατό του.

Το φαντασιακό στοιχείο ήταν πάντα έντονο στην αλληγραφία τους (η οποία παραδόξως είναι γραμμένη όλη στα γαλλικά!), όπως φαίνεται και από το παρακάτω απόσπασμα από την επιστολή του Καποδίστρια:

«Η σκέψη μου όμως και η φωνή μου, όλα αυτά που σου διηγούμαι στις ατέλειωτες ώρες της μοναξιάς μου, θα περνούν τα βουνά και τις θάλασσες που μας χωρίζουν και θα σε συντροφεύουν, όπως συντροφεύουν και εμένα όλα όσα μου στέλνεις και εσύ. Πόσο θα ήθελα να ήμουν κοντά σου τις ώρες που, όπως μου γράφεις, παίζεις στο πιάνο όλα αυτά τα μουσικά κομμάτια που αγαπούσα. Κλείνω τα μάτια μου και προσπαθώ να αναπλάσω τους ήχους με τη σκέψη και την καρδιά τις νύχτες κοντά στο τζάκι... Μην ξαναπαίξεις όμως τη "Σονάτα του αποχαιρετισμού"... Πού ξέρεις τι μας επιφυλάσσει το μέλλον; Οταν, όπως ελπίζω,
ταξιδέψω στην Πετρούπολη, γιατί να αποκλείσουμε την πιθανότητα ότι μπορεί να χτυπήσω ξαφνικά την πόρτα του μεγάρου σου στην Οδησσό;.. Γράφε μου πάντα. Και μην ξεχνάς εκείνο που σου έχω ειπεί τόσες φορές. Κανένας ποτέ δεν θα πάρει τη θέση που κατέχεις μέσα στη μνήμη και μέσα στην καρδιά μου...».

just me είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
just me είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
just me είπε...

...στο πως τελικά ένας τόσο «ανεκπλήρωτος» έρωτας κατάφερε να μετασχηματίσει τον εαυτό του στους αιώνες, μέσω της ποιητικής δημιουργίας......κι άμα δεν είσαι ποιητής;

(...απούσης της ποιητικής δημιουργίας αυτό το εξαίσιο εσωτερικό θέατρο όπου η ψυχή ζει τη δράση των ηλικιών της πέρα από το χρόνο, του Βαγγέλη, μπορεί από Νέα Ζωή να γίνει Kόλαση. Θεία Κόλαση, όμως, πάντα Θεία...)

(et in Arcadia ego, εξακολουθητικά)
:) :) :)

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Apri και πάλι ευχαριστώ,

Όχι μόνο για την ιστορία αλλά και για αυτό το καταπληκτικό απόσπασμα από την επιστολή του κυβερνήτη. Διαβάζοντας πέρσι το Μάιο ένα κείμενο της Μάρης Θεοδοσοπούλου (http://maritheodo.blogspot.com/2008/05/blog-post_5625.html ) σε μια βιβλιοπαρουσίαση του ΚερκυραΪκού περιοδικού Πόρφυρας, έμαθα για τη σχέση του κυβερνήτη με τη Ρωξάνδρα Στούρτζα

«Οι ρομαντικές ψυχές μπορούν να φανταστούν τον κόμη και τη νεαρά κυρία επί των τιμών να στροβιλίζονται στα σαλόνια των ανακτόρων ή να πίνουν τσάι κουβεντιάζοντας για τα κυοφορούμενα στην Ελλάδα, ίσως τή παρουσία του μόλις δεκαοχτάχρονου εξαδέλφου της Ρωξάνδρας, πρίγκιπα Αλέξανδρου Υψηλάντη. Το σίγουρο είναι πως για τρία χρόνια, ο Καποδίστριας ήταν ο καθημερινός επισκέπτης της οικογένειας Στούρτζα», γράφει η Μ.Θεοδοσοπούλου.

Αυτό που με εντυπωσίασε ακόμη περισσότερο είναι ότι ο Καποδίστριας εξακολούθησε να έχει κοντά του τον αδελφό της, τον Αλέξανδρο,
«αφού, ως αδελφός της Ρωξάνδρας, αποτελούσε τον αναγκαίο κρίκο για να διατηρηθεί η επαφή με την αγαπημένη του» .

Ο Αλέξανδρος ίσως έμοιαζε στην αδελφή του και φαντάζομαι εκφράσεις ή χαρακτηριστικά στιγμιότυπα δικά της θα εμφανίζονταν στο πρόσωπο του αγαπημένου της αδελφού. Εκτός δηλαδή από αναγκαίο κρίκο – ίσως για να μεταφέρει τη μεταξύ τους αλληλογραφία – ο Αλέξανδρος να ήταν μια διαρκής υπενθύμιση, μια παρουσία της Ρωξάνδρας.

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Just me,

Αυτό που ρωτάς είναι από τις πιο δύσκολες ερωτήσεις που έχουν τεθεί στην Αισθηματική Στήλη των Πινακίδων. Εν τούτοις θα προσπαθήσω και πάλι να βοηθήσω.

Ζητάς λοιπόν να μετασχηματίσεις έναν ανεκπλήρωτο έρωτα στους αιώνες – άνευ ποιητικής δημιουργίας. Αχ! Δεν μπορείς χρυσό μου παιδί να αρκεστείς σε κάτι λιγότερο από την αιωνιότητα; Τι μανία που έχετε όλοι να θέλετε να βλέπετε ο καθένας τον καλό του ή την καλή του σαν Δάντη ή Βεατρίκη! Υπάρχει μια πολύ απλή παρηγοριά, τρώγεται και νομίζω κάτι σε ζυμαρικό είναι, όχι απαραίτητα από Ιταλία:):):)


Για το δεύτερή σου παρατήρηση, φυσικά και έχεις δίκιο. Απούσης της ποιητικής δημιουργίας, συμβαίνουν όλα αυτά: Κόλαση. Για σκέψου όμως όπως λέει και η Αρλέτα:
«αν σταμάταγε ο χρόνος στην αγάπη, ποιος καθότανε τραγούδια για να γράφει;»
Ο στίχος αυτός, είναι ειδικά για σένα που από όλο το σχόλιο του Βαγγέλη για το θέατρο των ψυχών πήγες και κόλλησες στις «ηλικίες»!

Με εξωθείς όμως καλή μου Just me, να σου πω ότι η και η ποιητική δημιουργία δεν αποτελεί πάντα Παράδεισο... Σου αναφέρω για παράδειγμα τον ποιητή εκείνο που είχε προσφύγει στον Κώστα Βάρναλη για να του δείξει τα γραπτά του και ο Κ.Β. αφού τα διάβασε τον ρώτησε:
«Παιδί μου γ..ς;»
«…μμμ. Όχι ιδιαίτερα, δεν θα τόλεγα…» απάντησε ο επίδοξος ποιητής.
«Να γ..ς παιδί μου, να γ..ς». Ήταν η συμβουλή του Βάρναλη.

Σε χαιρετώ λοιπόν από την Αρκαδία.

ΥΓ.
Να φοβηθώ ότι βρήκες τη μετάφραση του σονέτου τόσο απαράδεκτη που απέφυγες να τη σχολιάσεις;

apri είπε...

Πολύ ενδιαφέρουσα η άποψη ότι ο Καποδίστριας κρατούσε δίπλα του τον αδελφό της Ρωξάνδρας, για να του τη θυμίζει. Είναι σίγουρο ότι μέχρι το τέλος ο ένας αποζητούσε τον άλλο. Το ότι έγραφαν επί χρόνια και ότι σώθηκε η αλληλογραφία τους άλλωστε κάτι δείχνει.

Το παράδοξο της ιστορίας όμως είναι ότι, ενώ στην αλληλογραφία τους ο Καποδίστριας εκφραζόταν πολύ θερμά γι' αυτήν, ενώ τη συμβουλευτόταν ακόμα και για διπλωματικά θέματα εκτιμώντας τις γνώσεις και την κρίση της,ενώ εξέφραζε την ελπίδα του να συναντηθούν σύντομα, τις ελάχιστες φορές που συναντιόντουσαν από κοντά ήταν αρκετά απόμακρος και θλιμμένος.
Η ίδια η Ρωξάνδρα έγραφε: "Επειτα από τα τόσα γράμματα που μου είχε στείλει από την Ελβετία, όπου μου φανέρωνε το ενδιαφέρον του για μένα, με τόσες τρυφερές εκφράσεις, ότι θα του ήμουν απαραίτητη για την ευτυχία της ζωής του, ότι δεν έβλεπε την ώρα να με συναντήσει για να μου ειπεί προφορικά, "διά ζώσης", όσα δεν μπορούσε να μου γράψει, περίμενα με αγωνία αυτή την ώρα. Εκείνος, όμως, πάντοτε αφάνταστα μελαγχολικός, μου μιλούσε με ανεξήγητη ψυχρότητα όσο ποτέ. Και όταν εγώ του απαντούσα με γλυκύτητα ή με τη σιωπή της λύπης, εκείνος γινόταν πιο απόμακρος... Η αγωνία μου είχε γίνει αβάσταχτη...».

Να ήταν τόσο εσωστρεφής χαρακτήρας που προτιμούσε να εκφράζει τα συναισθήματά του γραπτώς; Υπήρχε κάποιο άλλο εμπόδιο, που τον δέσμευε και δεν μπορούσε να το αποκαλύψει; Το σίγουρο είναι ότι ο κοινωνικός περίγυρος στον οποίο κινούνταν κούραζε την ευαίσθητη ψυχή του και τον είχε απογοητεύσει σε βαθμό που αποζητούσε την απομόνωση: "Αγαπητή μου Φίλη, Ρωξάνδρα! Αν έπιανα, αγαπητή μου, την πένα για να σου γράψω, κάθε φορά που σου ομιλώ με τη σκέψη και την καρδιά μου, κατά τις ώρες των μοναχικών περιπάτων μου στους κήπους ή κατά τις μακρές νύχτες της μοναξιάς μου δίπλα στο τζάκι του σπιτιού μου, τα γράμματα της αλληλογραφίας μου θα ήταν τόσο πολλά ώστε θα συνέθλιβαν τα οικονομικά σου και θα έθεταν σε σκληρή δοκιμασία τους γραμματείς σου, που θα ήταν καταδικασμένοι να τα τακτοποιούν! Σου ομολογώ πάντως ότι εδώ και πολύ καιρό έχω φοβερά απομονωθεί. Σε διαβεβαιώνω ότι ο κύριος λόγος είναι η επιθυμία μου και η ψυχική μου ανάγκη να με θεωρούν νεκρό. Οχι οι φίλοι μου, αλλά όλος αυτός ο ακατανόητος, δολοπλόκος και ραδιούργος κόσμος, που βρίσκεται ανάμεσα σε αυτούς και σε μένα...».
Μήπως τελικά οι άνθρωποι τον είχαν απογοητεύσει τόσο, που φοβόταν ότι, αν σύναπτε σχέση με τη Ρωξάνδρα, θα έχανε ό,τι είχε πλάσει με τη φαντασία του; Θέλω να πω, μήπως φοβόταν ότι ο ιδανικός έρωτας που είχαν, αν έβλεπε το φως του ήλιου θα έλιωνε από την πεζή πραγματικότητα;

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Apri,

Καλημέρα από τη συννεφιασμένη Αρκαδία.

Ότι και να συνέβη στ' αλήθεια μεταξύ τους, αυτό που έμεινε είναι αυτές οι επιστολές.

Αντιγράφω δυο στίχους από το ποίημα του Βαγενά, "Ο Κάλβος στη Γενεύη":

"...Στην άλλη όχθη ο κόµης Capo d’Istria.
ταχυδροµεί επιστολές στην Πετρούπολη.
Και περιµένει. Περιµένει. περιµένει..."

Ανώνυμος είπε...

Mάλλον δεν πρόκειται γι' αγάπη ούτε για πλατωνικό έρωτα, συνήθως κάτι κάπου αλλού βρίσκεται.
Στη Gioco nda την Παιχνιδιάρα.
Στην προαιώνια διάκριση και την διπολικότητα των δύο φύλων. Λογικό δεν είναι ένας εγκέφαλος όμοιος σε αταίριαστα σώματα να προσεγγίζει την Νευροεγκεφαλική σύνθεση;
Ο Δάντης ο Καποδίστριας ή ο Παλαμάς παραιτούνται απο τον ανταγωνισμό και την Διπολικότητα των δύο φύλων, παρατείνοντας τα ανδρικά χαρακτηριστικά και διαβλέποντας την εξέλιξη του ανθρωπίνου είδους.
Απορίας άξια η απουσία γυναικείας προσωπικότητας που τολμά αναλόγως στην ιστορία, εκτός απο την Αντιγόνη, την Πηνελόπη, ... φαίνεται να υπάρχει ένα ζήτημα αντί-μισό γυνισμού. Συνήθως προβάλεται η γυναίκα που αντιδικεί με το ανδρικό φύλο αντί αυτών που ζητάνε όπως οι προαναφερόμενοι το παιχνίδισμα, il gioco secreto di da Vinci, ανάμεσα στα δυό φύλα. Πεδίο ερεύνης λαμπρό οι σχολικές αίθουσες, η Σαουδική Αραβία και τo Δυτικό μοντέλλο.

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Airgood,

μου βάζεις δύσκολα. Όλα αυτά τα περί νευροφυσιολογίας του εγκεφάλου, τα παραδέχομαι φυσικά - ο δικός μου ο εγκέφαλος τρέφεται με σοκολατάκια - αλλά δεν περιμένω και πολλά από τις νευροχημικές εξηγήσεις. Ούτε και συ, αν διαβάζω σωστά τα σχόλιά σου.
Τα περί παιχνιδιού και αστείου (Gioco da Vinci) - εξαιρετικό!

Ας παραμείνουμε λοιπόν κατά το Ηρακλείτειο, παίδες πεσσεύοντες και ενίοτε Πεσσοεύοντες...

substratum είπε...

Ο έρωτας ε;
ΑΣ ΑΦΟΡΙΣΩ ΚΙ ΕΓΩ ΚΙ ΕΠΕΙΤΑ ΑΣ ΑΦΟΡΙΣΤΩ

(1) Η αναφορά στο ποίημα του Βαγενά (για να μην πω για τον Ιωάννη και την ΄Αννα στους Χαιρετισμούς) είναι η αναφορά σε έναν άντρα-Πηνελόπη. Περιμένει εκείνος αλλά το θέμα είναι ότι Περιμένει και η άλλη και όταν συναντιώνται τι γίνεται;
(2) Η αναφορά του (1) μου φέρνει στο μυαλό και εκείνη τη δύστυχη Οφηλία όχι - όχι του ΄Αμλετ αλλά του Πεσόα (που του πήγαινε δε ξέρω από πόσους δρόμους - κυκλικούς και φωτισμένους - για να αποφύγει να βρεθούν πιο ιδιωτικά στην ιδιωτική οδό ενός φιλιού...
(3) Αλλά και η Οφηλία και η Πηνελόπη και ο Ιωάννης του Βαγενά ΕΙΝΑΙ οι γυναίκες των αντρών. Η κατασκευή των αντρών για τη γυναίκα. Και η Βεατρίκη είναι αυτό που ένας άντρας λέει πως είναι.
(4) Κατά συνέπεια όλα αυτά τα ποιήματα είναι το πώς αναμετριέται ο άντρας με την επάρκειά του για να συναντηθεί με μια γυναίκα, το διαφορετικό σώμα από το δικό του σώμα...
(5) Και εκεί ακριβώς εκεί η βασανιστική σκέψη γύρω από την ταυτότητα και την επιθυμία γεννιέται. Για αυτό με καθιστούν πλέον - ύποπτο αναγνώστη οι ασώματοι έρωτες - ασώματοι όταν το σώμα - η υλικότητα της ψυχής - απουσιάζει έστω και ως φαντασία-φαντασίωση-επιθυμία (και όχι ανάγκη) από την ποιητική γλώσσα.
(6) Αν και είναι πολύ εύκολο ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΑ ΑΣΩΜΑΤΟ ΣΟΝΕΤΟ να δει κανείς τη διέγερση της επιθυμίας και στον Δάντη και στον Χαβίζ που συγκεντρώνεται στο γυναικείο αντικείμενο πρόσωπο του έρωτά του για να συναντηθεί με το εκτός φύλου άγγελό του (ο/η άγγελος)
ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΑ ΟΙ ΑΦΟΡΙΣΜΟΙ
1. Ο έρωτας είναι η τόλμη να φανταστείς τον εαυτό σου ως εκείνο που δεν είσαι- ως το άλλο
2. Ο έρωτας είναι αυτή η προβολή στον άλλο της δικής σου αυτογνωσίας (χωρίς τον άλλο τι να μάθουμε για εμάς - απολύτως τίποτα δεν μπορούμε να μάθουμε για την επιθυμία μας και τη συγκρότησή της)
ΚΑΙ ΤΙ ΚΑΝΕΙΣ ΑΜΑ ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΠΟΙΗΤΗΣ;
Το θετικό
Δεν μπορείς να ξεγελάς τον εαυτό σου. Πας κατευθείαν στο θέμα: Βιώνεις την επάρκειά σου ή όχι για να συναντηθείς με μια γυναίκα; Επιθυμείς ή όχι;
Το αρνητικό
Αν δεν έχεις τρόπο να δουλέψεις με την ψυχή σου αυτοκαταστρέφεσαι - όπως συχνά και οι ποιητές - ή διασώζεσαι όπως οι ποιητές δεν γράφουν για να πουν ψέματα στον εαυτό τους.
Οι γυναίκες που περιμένουν, οι γυναίκες που τρελλαίνονται, οι γυναίκες που κακοποιούνται, οι γυναίκες που δεν νιώθουν ωραίες και ποθητές, οι γυναίκες που...
ΕΙΝΑΙ
οι άντρες που αναρωτιούνται με την επάρκειά τους, οι άντρες που συγκαλύπτουν την τρέλα τους υπό τη φυσικοποίηση της ανδρικής κυριαρχίας, οι άντρες που κακοποιούν, οι άντρες που δεν ποθούν
ΚΑΙ ΑΡΑ Ο ΕΡΩΤΑΣ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΟΥΣ ΑΡΣΕΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΙΑ ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ ΓΕΝΟΥΣ ΘΗΛΥΚΟΥ
και αυτά τα δύο ενυπάρχουν και στα δύο φύλα υπό την έννοια των φωνών που μας συγκρότησαν ως πρόσωπα- φωνών κοινωνικών(και των οικογενειακών συμπεριλαμβανομένων)
Ο ΕΡΩΤΑΣ ΕΙΝΑΙ ΣΩΜΑ
ΚΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΕΙΝΑΙ ΨΥΧΗ
ΚΑΙ Η ΨΥΧΗ ΕΙΝΑΙ ΕΡΩΤΑΣ
Ο ΕΡΩΤΑΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΔΙ (κάπως έτσι δεν τον παρίσταιναν για αιώνες...)
ΤΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ Η ΨΥΧΗ ΕΚΚΙΝΟΥΝ ΔΙΑ ΤΟΥ ΕΡΩΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΒΟΥΝ ΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ ΤΟΥΣ ΜΕΧΡΙ ΤΗ ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ
Αλλά εκεί που πάμε για να παίξουμε δεν μας αφήνει η ιδεολογία-η κοινωνιά (η άτιμη); πείτε το όπως θέλετε - ΝΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΟΥΜΕ ΜΕΧΡΙΣ ΤΩΝ ΑΚΡΩΝ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΚΑΙ ΝΑ ΜΑΘΟΥΜΕ ΓΙΑ ΑΥΤΟ - ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΕΙΝΑΙ Η ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ Η ΣΚΕΨΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΕΛΕΣΗΣ ΤΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ
Και την ώρα που πάμε να παίξουμε με τις πλευρές μας με τις άλλες και με τους άλλους αρχίζουν οι ρόλοι...και οι κατασκευές...
ΑΝ ΚΑΤΙ ΜΕ ΚΑΝΕΙ ΑΝΕΠΑΡΚΗ ΣΤΟΝ ΕΡΩΤΑ ΕΙΝΑΙ Η ΓΥΝΑΙΚΑ - ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΚΑΙ Η ΓΥΝΑΙΚΑ - ΟΦΗΛΙΑ
ΑΝ ΚΑΤΙ ΜΕ ΚΑΝΕΙ ΕΠΑΡΚΗ ΕΙΝΑΙ Η ΓΥΝΑΙΚΑ-ΑΣΙΑ Η ΓΥΝΑΙΚΑ - ΡΟΖΑ ΛΟΥΞΕΜΠΟΥΡΓΚ
Οι γυναίκες που χειραφετήθηκαν μπορούν μόνον να μου δώσουν την ποθητή - δική μου αντρική χειραφέτηση.
Αλλά για από ότι βλέπω Ο Ιωάννης Καποδίστριας την ήθελε σύμβουλο την καλή του και γνωμοδότριά του αλλά από κοντά ενώ της έδινε χειραφετητικούς ρόλους και χώρους της έδινε χώρο...δεν χειραφετήθηκε μάλλον από όσο καταλαβαίνω ο ίδιος.
ΜΟΝΟΝ ΟΙ ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΜΕΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΜΑΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΟΥΝ ΕΜΑΣ ΤΑ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΔΥΣΤΥΧΗ ΑΡΣΕΝΙΚΑ (που σημειωτέον η κυριαρχία φαίνεται και η επάρκειά μας όπως και η ανεπάρκειά μας είναι ΠΑΝΤΑ -αυτή είναι η ανατομία μας - ΟΡΑΤΗ)
Βαγγέλης Ι.
Αυτούς τους ποιητές έχουμε ανάγκη
και αυτούς τους μη-ποιητές επίσης
Αλλα η λογοτεχνία του συγκαλυμμένου είναι σημαντική για αυτά που συγκαλύπτει και πως ταυτόχρονα μας δίνει νήματα για να αποκαλύψουμε τη συγκάλυψη.
Η τέχνη
η ΜΟΝΗ ΑΠΑΤΗ ΠΟΥ Η ΙΔΙΑ ΣΟΥ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΟ ΠΩΣ ΝΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙΣ ΤΗΝ ΑΠΑΤΗ ΤΗΣ
ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΤΗΝ ΕΡΩΤΕΥΕΣΑΙ
Φιλιά
σε όλους εντός και εκτός Αρκαδίας
Βαγγέλης

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Προφανώς τα αφοριστικά μου αφορούν τις δικές μου εμπειρίες και την πολιτισμική πρακτική της κοινωνικής τάξης, της γειτονιάς, της οικογένειας κ.΄λπ. όπου μεγάλωσα (αν μεγάλωσαν και όλες οι ψυχικές πλευρές μου).
Τη δική μου οπτική την μονοπολιτισμική καταθέτω για αυτό και χαρακτήρισα εξαρχής τα όσα λέω
ως αφοριστικά.
Βαγγέλης Ι.

just me είπε...

Καλή μου Πόλυ,
η μετάφρασή σου _ή μάλλον το σονέτο που εγώ διάβασα στα ελληνικά, καθότι εγώ ιταλικά δεν ξέρω και άλλο της μιας φοράς η αποκοτιά (μου), άλλο το συνεχιζόμενο θράσος_ με γοήτευσε, και ως προς τη γλώσσα, και ως προς το μέτρο και ως προς την ατμόσφαιρα, αλλά ξεχάστηκα και δεν το ανέφερα γιατί... καιγόμουν γι' άλλα! :) :) :)

Όχι, δεν μιλώ για αιωνιότητα ούτε για ιδανικά ζευγάρια, απλώς την τελευταία φορά που έγραψα το σχόλιο (εγώ ήμην η δράστις των διαγραφέντων που προηγήθηκαν), ξέχασα να αφαιρέσω τις δυο λεξούλες από τα δικά σου λεγόμενα. Απλώς αναρωτιόμουν ρητορικά πού εκτονώνεται το "ανεκπλήρωτον", (όταν το πάσχον υποκείμενο δεν διαθέτει την ευλογία των μουσών) με λιγότερο καταστροφικές συνέπειες από την υπερκατανάλωση του γνωστού εγχώριου ζυμαρικού!

(Γέλασα απίστευτα με το ανέκδοτο του Βάρναλη, μάλλον θα σε "εξωθώ" συχνότερα!)
:) :) :)

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Βαγγέλη – Βάλτερ,

Δεν βρίσκω λόγια να σ’ ευχαριστήσω για αυτό σου το κείμενo.

Οι θέσεις που έγραψες δεν είναι αφορισμοί που περιχαρακώνουν αλλά απόσταγμα βιωμένου στοχασμού που σε καλεί να αναστοχαστείς, να αποκλίνεις, να συγκλίνεις, να θυμηθείς, να επιβεβαιώσεις, να διαμαρτυρηθείς…
Δεν σου επιβάλλονται αλλά σου δείχνουν μια πορεία σκέψης και όχι μόνο, που καλείσαι να κρίνεις, να επαληθεύσεις - να νιώσεις – και νομίζω να συγκατανεύσεις.

Πιστεύω μάλιστα, διαβάζοντας τα δύο σχόλια της Just me περί ποιητών και ημών των υπολοίπων, αυτό αποτελεί απάντηση, μια και εγώ στα δύσκολα το στρίβω δια του χιούμορ.

Ας είμαστε όλοι αφορισμένοι - όχι αφορεσμένοι - μια και νομίζω όλοι είμαστε πια στην «Αρκαδία».

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Just me,

Καλησπέρα και πάλι. Αισχύνομαι για τα καλά σου λόγια – για τη μετάφραση που έγινε φυσικά με σκονάκι - που αισθάνομαι ότι σου απέσπασα.
Κοίτα που και όσοι αγγίζουν τα ποιήματα των άλλων, μεταλαμβάνουν και της «ανησυχίας» -:) :):)των δημιουργών τους. Όπως γράφω και στο Βαγγέλη, νομίζω ότι την απάντηση σε αυτό που ρωτούσες– εν πάση περιπτώσει υλικό για γόνιμες σκέψεις – θα βρεις στους Αφορισμούς του Βάλτερ Ι. πιο πάνω.

Αύριο επιστρέφω. Μου έλειψε το chatterbox του κακού μπελά μαζί με τις άλλες ποιητικές ανιστορήσεις «ανεκπλήρωτων» και εκπληρωμένων νοσταλγιών.

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Αγαπητή Πόλυ
΄Οπως γνωρίζεις γράφω αυτόματα τα σχόλια και ύστερα τα διαβάζω και βλέπω τις ασυνταξίες και τα ανορθόγραφ πληκτρολογήματα.
Θα μου το συγχωρέσεις αφού κατά βάση και επί της ουσίας είναι αναλφάβητος και απευθύνομαι σε θεϊκούς αναλφάβητους αναγνώστες.
Αν λάβει δε κανείς υπόψη του και τη Μπενγιαμινική αξιοποίηση του αφορισμού του Μαλλαρμέ πως "η αθάνατη λέξη παραμένει σιωπηλή" , αναλογιστεί - δηλαδή - τη θέση του Βάλτερ για τις λέξεις ως το αντίθετο κάθε πληροφόρησης προς τα έξω θα με συγχωρέσει ελπίζω.
Αφορισμένος από αφορισμούς και όχι αφορεσμένος - ναι.
Αλλά για μια στιγμή για να βάλω στη θέση των παραπάνω τη λέξη ΄ερωτας:
Ο ΄Ερωτας παραμένει πάντα σιωπηλός
Ο ΄Ερωτας είναι το αντίθετο κάθε πληροφόρησης προς τα έξω
Βαγγέλης Ι.
υγ
ΧΑΙΡΕΤΙΖΩ ΤΗΝ ΑΝΑΡΤΗΣΗ-ΥΠΟΜΝΗΣΗ ΜΙΑΣ ΣΗΜΑΙΝΟΥΣΑΣ ΠΟΙΗΤΡΙΑΣ (αυτή μάλιστα)
ΤΗΣ ΒΙΚΤΩΡΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ
στο ιστολόγιο της justme
B.

βαγγελης ιντζιδης είπε...

είμαι αναλφάβητος (αντί του είναι)
και υπερασπίζομαι με πάθος τον αναλφαβητισμό αυτό όπως και τους αναλφάβητους αναγνώστες
Β.Ι.

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Βάλτερ Ι. καλημέρα,

όχι στην πληροφόρηση, ούτε στην παραπληροφόρηση, μα ούτε και στην παρεξήγηση: ΔΕΝ ΒΡΗΚΑ ΛΑΘΟΣ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΣΟΥ ΤΟ ΔΙΟΡΘΩΣΩ.

Το αφορεσμένοι ελέχθη επί τούτου για να επαινέσω το κείμενό σου.

Όχι αφορεσμένοι - δηλαδή εκπεσόντες, αποσυνάγωγοι - αλλά αφορισμένοι, δηλαδή έχοντες μεταλάβει τους αφορισμούς του Βάλτερ Ι. (από το λεξικό του H.D.)


Να είσαι καλά.

substratum είπε...

Αγαπητή φίλη καλημέρα
είσαι πάντα επιεικής μαζί μου
:)
Καλημέρα
Βαγγέλης Ι.

substratum είπε...

KAI ΤΩΡΑ ΘΑ ΜΠΩ ΣΤΟΝ ΚΟΠΟ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΡΑΘΕΣΩ ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΕΞΟΧΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΒΑΛΤΕΡ ΜΠΕΝΓΙΑΜΙΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΟΝΟΔΡΟΜΟ ΠΟΥ ΑΦΙΕΡΩΝΕΙ ΚΑΙ ΔΕΣ ΠΩΣ ΣΤΗΝ ΑΣΙΑ ΛΑΣΙΤΣ (δες στο Substratum τη δεύτερη γραφή και τα της αφιέρωσής του).
Το σχόλιό του ο Βάλτερ για τον έρωτα το ονομάζει ΑΚΟΥ ΠΟΛΥ ΕΣΥ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑΖΕΙ " Παλιός Χάρτης" ΚΑΙ ΛΕΕΙ:
1. Παλιός Χάρτης: Στον έρωτα οι πιο πολλοί ψάχνουν να βρούνε μιαν αιώνια πατρίδα. ΄Αλλοι, ελάχιστοι όμως, το αιώνιο ταξίδι. Τούτοι οι τελευταίοι είναι οι μελαγχολικοί, που πρέπει να αποφεύγουν την επαφή με τη μάννα γη. Αυτόν που θα τους απομακρύνει από τον καημό της μάνας πατρίδας, αυτόν γυρεύουν. Σε αυτόν είναι πιστοί. Τα μεσαιωνικά βιβλία που πραγματεύονται τις ιδιοσυγκρασίες ξέρουν τι νοσταλγία νιώθουν οι άνθρωποι του τύπου αυτού για μακρινά ταξίδια.

2. και αλλού
" ΄Οποιος αγαπά δεν προσηλώνεται μόνον στα "κουσούρια" της αγαπημένης, μόνο στις παραξενιές και τις αδυναμίες μιας γυναίκας΄ οι ρυτίδες στο πρόσωπο κι οι κρεατοελιές, τα φθαρμένα ρούχα και μια στραβή περπατησιά τον δένουν πολύ διαρκέστερα και πιο αμείλικτα από κάθε ομορφιά. Αυτό το ΄χουμε νιώσει από καιρό. Και γιατί; Αν αληθεύει μια θεωρία που λέει πως η αίσθηση δεν φωλιάζει μέσα στο κεφάλι, πως ένα παράθυρο, ένα σύννεφο, ένα δέντρο δεν το αισθανόμαστε μες στο μυαλό μας, παρά στον τόπο που το αντικρίζουμε, τότε και με την ματιά που ρίχνουμε στην αγαπημένη βρισκόμαστε έξω από τον εαυτό μας. Εδώ όμως βασανιστικά αγχωμένοι και συνεπαρμένοι. Τυφλωμένη σαν σμάρι πουλιών φτεροκοπά η αίσθηση μέσα στη λάμψη της γυναίκας. Κι όπως γυρεύουν προστασία τα πουλιά στις φυλλωσιές και κρύβονται στα δέντρα, έτσι οι αισθήσεις δραπετεύουν στις σκιερές ρυτίδες, τις άχαρες χειρονομίες και τα αθέατα ψεγάδια του αγαπημένου κορμιού, όπου κουρνιάζουν ασφαλείς μες στον κρυψώνα. Και κανείς περαστικός δεν μαντεύει πως ακριβώς εδώ, μες στο λειψό, το επιλήψιμο, φωλιάζει η ακαριαία ερωτική συγκίνηση του θαυμαστή."

Walter Benjamin. 2004. Moνόδρομος. Μτφρ. Ν.Ανδρικοπούλου. Αθήνα: ΄Αγρα

Ο ΜΕΓΑΣ Ο ΜΕΓΙΣΤΟΣ Η ΨΥΧΗ ΜΟΥ
Ο ΒΑΛΤΕΡ ΜΠΕΝΓΙΑΜΙΝ
Για την αντιγραφή
με την ύψιστη των συγκινήσεων
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΙΝΤΖΙΔΗΣ

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Βαγγέλη,

Σε ευχαριστώ για τα αποσπάσματα/αφορισμούς.

- Η μεταφορά έρωτας – επιστροφή έρωτας ταξίδι μου θυμίζει λίγο – τηρουμένων των αναλογιών – το κάθετο ταξίδι του Βίλα - Μάτας. Η νοσταλγία όμως πάντα παρούσα. Για το έξω και όχι για το μέσα.

Με την αυθαιρεσία της αναλφάβητης αναγνώστριας, θα σχολιάσω και το δεύτερο αφορισμό.

- Νομίζω πως με δυο τρεις κρεατοελιές παραπάνω, έχω δέσει το γάιδαρό μου.

Καλή σου μέρα.

Idom είπε...

Σκόρπιες σκέψεις:

Είναι φοβερό να λιώνεις όλη την ζωή σου για έναν έρωτα που δεν εκπληρώνεται.
Είναι πολύ σκληρό να πεθαίνεις στα 24.

Γιατί ρε παιδιά τον αναλύεται τόσο πολύ τον έρωτα; Αν σε αφανίσει είναι Έρωτας, αλλιώς είναι... Ersatz (όπως λέει ένας καλός φίλος) :-) .

Η Θεία Κωμωδία είναι βέβαια Μεγάλο έργο (ΚΑΙ λόγω τού όγκου του) αλλά δεν παύει να είναι και κακιασμένο. Ο ανεκπληρωτος έρωτας δεν κάνει καλύτερο έναν άνθρωπο.

Απορία: γιατί απεικονίζουν πάντα τον Δάντη με σκουφάκι;

Πόλυ μου, εκεί που γράφεις για τον Βάρναλη, "να γ..άς παιδί μου, να γ..άς", εννοείς προφανώς, "να γελάς παιδί μου", ε; :-)

Γράφει ο Φρ. Γερμανός, ότι όταν ο Ίων Δραγούμης "θεραπεύτηκε" από τον έρωτά του για την Πηνελόπη Δέλτα, έστειλε ραβασάκι στην επόμενη καλή του: "σ' αγαπώ σαν ζώο".

Να θυμηθούμε και τον Μιμίκο και την Μαίρη!

Idom