Από την Ουλρίκε στον Χαβιέ, από την Μαρία στον Χόρχε….

Πιστεύω πως δεν πρέπει να προσπερνάμε τους τάφους των ποιητών. Ακόμα και χωρίς τη θέλησή τους – εκτός αν έχουν σχεδιάσει οι ίδιοι το μνημείο – η αιωνιότητα τους εμπλέκει στον ιστό της, ένας τρόπος έξω από τους στίχους τους, να διατηρούν και να προσφέρουν στους άλλους μια εικόνα τους από τον κόσμο των σκιών.

Μια προτομή, μια ταφική στήλη, ένα επίγραμμα αλλά και  η φθορά, η φροντίδα, οι επισκέψεις των πιστών τους συντηρούν τη γεύση της αιωνιότητας. Στυλό και μολύβια στον τάφο της Σύλβια Πλαθ στο Χέπτονστωλ – ένα ξερό στεφάνι για την Αρετή των Ελλήνων υποθέτω – στον τάφο του Ανδρέα Κάλβου στο Λάουθ. Και οι δυο ποιητές μακριά από την πατρίδα τους. Το ίδιο και ο τάφος του Μπόρχες,  βρίσκεται μακριά από την Αργεντινή, στην Γενεύη όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, προς το τέλος μάλιστα παντρεμένος με τη σύντροφό του – την αγάπη του – όπως ήθελε να το λέει εκείνη, την φοιτήτριά του και βοηθό του την Μαρία Κοντάμα. 

Το λέω αυτό γιατί σκεφτόμουν πόσο θα ζήλευε ο Μπόρχες την ιστορία του τάφου του Πόε – που τον σκέπασαν τα αγριόχορτα, τον γκρέμισε το τρένο, τον σημείωσαν με λάθος όνομα και το μόνο που μένει είναι ένα σχέδιο στο χαρτί- ο λογοτεχνικότερος όλων των τάφων – νομίζω φωτογραφήθηκε μπροστά του για να δείξει αυτόν τον θαυμασμό στην τύχη – εν τη ατυχία – του ποιητή, που μάζεψαν το κορμί του από ένα χαντάκι εκείνο το βράδυ των εκλογών στη Βαλτιμόρη, 7 του Οκτώβρη που είχε πουλήσει την ψήφο του…

Ωστόσο και ο δικός του τάφος, εκείνη η ταφική στήλη με την παράσταση των Βίκινγκς πολεμιστών στην μια πλευρά και το καράβι στην άλλη – κρύβει καλά ένα μυστικό…

Ετσι – πάνω από την παράσταση των πολεμιστών που κραδαίνουν τα σπαθιά τους, και που γρήγορα βρίσκεις στο διαδίκτυο ότι ο γλύπτης την έχει αντιγράψει από την ταφική στήλη του Lindisfarne στο Nothumberland της Αγγλίας, που παριστά την επιδρομή των Σκανδιναυών πολεμιστών γύρω στα 900 μ. Χ. τότε που είχαν επιδράμει οι Βίκιγκς στην Αγγλία και τον στίχο από παλιό αγγλικό ποίημα «Η μάχη του Μάλντον» “And ne forhtedon na” που ο ίδιος ο Μπόρχες είχε μεταφράσει – «να μη φοβάσαι»  δηλαδή, παραίνεση προς τους πολεμιστές από τον ηγέτη τους, όπως περιμένουν την εχθρική επίθεση…
και πίσω, η φράση από τη Σάγκα του Volsunga, εκείνη με το ατσάλινο σπαθί που θα μπει ανάμεσά μας, στα αρχαία Νορβηγικά γραμμένο,  “Hann tekr sverthtt Gram ok leggri methal their abert” εκεί όπου ο Ζίγκουρντ μεταμφιεσμένος σε σύζυγο της Βρουκχίλδης θα της προτείνει να ξαπλώσουν μαζί…

Και η Τρίτη φράση στα Ισπανικά, από την Ουλρίκα στον Χαβιέ Οταρόλα, η φράση που αποκαλύπτει ποιος αφιερώνει το μνημείο, η νεαρή Ουρλίκα στον ηλικιωμένο καθηγητή, όπως συνέβη εκείνο το βράδυ στην ιστορία της Ουλρίκα στο βιβλίο της Άμμου, εκεί που ηλικιωμένος κολομβιανός  καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Μπογκοτά, συναντιέται στο Γιορκ με την νεαρή νορβηγή Ουλρίκα και μέσα σε ένα παιχνίδι καθρεφτισμάτων, αλληγοριών, μεταφορών – ενσαρκώνουν τον Ζίγκουρντ και την Βρουκχίλδη, αναφέρονται στην ιστορία των Νιμπελούγκεν και σε εκείνο το στίχο με το σπαθί ανάμεσά τους, το στίχο που αποτελεί το μότο εκείνου του διηγήματος.
Από την Ουλρίκα λοιπόν η αφιέρωση, από την Μαρία Κοντάμα δηλαδή, που υπήρξε μάλιστα φοιτήτριά του στο μάθημα της Ισλανδικής Λογοτεχνίας.
Εκείνη συνθέτει και επινοεί τα πάντα, εκείνη μνημειώνει το σμίξιμο του ηλικιωμένου καθηγητή με την εικόνα της, για την αιωνιότητα….

Πόλυ Χατζημανωλάκη
14 Ιουνίου 2015