Οι μεγαλοφυείς Αταίριαστοι. Τα σημάδια στη βιβλιοθήκη του Ονιέγκιν (σημειώσεις εν προόδω)

Χτες βράδυ τελείωσα την περιδιάβαση στον πρίγκιπα Ονιέγκιν του Πούσκιν – δεύτερη κερδισμένη  νύχτα – αναζητώντας να βρω στο κείμενο τα ίχνη του «Σημαδιακού» του ιδιότυπου χαρακτήρα που αρχίζω να διακρίνω στη λογοτεχνία έχοντας αρχίσει από το έργο του Παπαδιαμάντη (Τζόυς, Αούστερλιτς του Ζέμπαλντ κ. ά)  Για τους Αταίριαστους και του Χρυσομηλιγγάτους και για το ρόλο που διαδραματίζουν  τα «σημάδια» στο σώμα του ήρωα σαν ελάττωμα ή αλλιώς. Ξανθός ή Σημαδεμένος. Έτσι λοιπόν τα βρήκα τα σημάδια, στην βιβλιοθήκη του Ονέγκιν, εκεί που η ερωτευμένη Τατιάνα ξεφύλλιζε τα βιβλία του για να ανακαλύψει όχι ότι είναι κενός όπως υπαινίχθηκε η Τσβετάγεβα στο βιβλίο της «Ο δικός μου Πούσκιν» που μου έδωσε την αφορμή, αλλά ότι είναι «Σημαδιακός». .

Παράξενοι οι δύο χαρακτήρες (Ονιέγκιν/Τατιάνα), διαφορετικοί από την εποχή τους – την κενότητα της εποχής τους – ο καθένας με τον τρόπο του Αταίριαστος. Θα τα παρουσιάσω όλα αυτά σε ένα αυτοτελές κείμενο. Άλλες δυο προσωπογραφίες Σημαδιακών που έρχονται να προστεθούν στο ιδιότυπο αυτό Λεύκωμά που αρχίζω να φτιάχνω.   

Πολλές σελίδες διατηρούσαν

Πολλές σελίδες διατηρούσαν

Σ η μ ά δ ι’ από κοφτερό νυχάκι
Προσεχτικά της κόρης τα μάτια παρατηρούσαν
Και το παραμικρό το σ η μ α δ ά κ ι.
[…] 
Στα περιθώρια αυτή διαβάζει
Με το μολύβι τη γραφή του•
Παντού ο Ονέγκιν την ψυχή του
Άθελά του καταθέτει, την εκφράζει
Πότε με μια μόνο λέξη, πότε με σταυρό,
Πότε με ένα μεγάλο ερωτηματικό..

(Καταθέτει την ψυχή του με σημάδια λοιπόν, ο Σημαδιακός ήρωας του Πούσκιν. Η  μετάφραση είναι της Κατερίνας Αγγελάκη – Ρουκ που κυκλοφορεί σε e-pub από τις εκδόσεις Καστανιώτη από όπου διάβασα το τελευταίο μέρος του βιβλίου και το χρησιμοποιώ για να παραθέτω)

Πολύ συγκινημένη και σε υπερδιέγερση πάλι που κάτι σημαίνει, κάπου βγάζει τελικά  αυτή η ερευνητική υπόθεση των Αταίριαστων στην λογοτεχνία.

Πάλι με βρήκε το πρωί να ονειροπολώ στους άγριους κήπους της Τατιάνας.

Περισσότερο όμως από τη διανοητική χαρά με συγκινεί ο χαιρετισμός του ποιητή, που τον ακούω με τη δική του φωνή σε άλλες γλώσσες να χαιρετώ μέσα από τις σελίδες. Η ρίμα δεν χωρά την αφήγηση  και είναι έτοιμος να ξεφύγει. Το έγραψε όμως έστω και έμμετρο το δικό του μυθιστόρημα.
Με έκανε να δακρύσω στο τέλος και δεν είναι η ταραχή από τα πάθη των ηρώων του, τους αγάπησα και τους δύο αλλά πιο πολύ αυτόν, τον Πούσκιν. Όπως νοιαζόταν για τον αναγνώστη που ξενυχτούσε απέναντι και παρακολουθούσε και μοιραζόταν μαζί του τις αμφιβολίες του, το πάθος της γραφής, της μορφής, της γλώσσας. Δεν μπορούσα να μην τον σκέπτομαι μετά το τέλος της μονομαχίας, το σώμα του ποιητή σαν άδειο σπίτι με ασβεστωμένα παράθυρα Θεέ μου και τέλος δάκρυσα όχι τότε αλλά στις τελευταίες σελίδες εκεί που μας (με) αποχαιρετά και νόμισα πως με αποχαιρετούσε προσωπικά ο δικός μου Πούσκιν, πώς με παρακολουθούσε όλες τις ώρες που διάβαζα τον Ονιέγκιν του με αγωνία

Ω, αναγνώστη, όποιος κι αν είσαι, ίσως

Εχθρός, ίσως όχι, θέλω μαζί σου

Να χωρίσω τώρα σαν φίλος.

Έχε γεια. Ό,τι κι αν μαζί μου

Έψαχνες εδώ στις ατημέλητες στροφές,

Αναμνήσεις από καταστροφές,

Ανάπαυση απ’ τους κόπους,

Ζωντανές εικόνες, καυστικούς λόγους,

Ή λάθη γραμματικής,

Να δώσει ο Θεός, σ’ αυτό το βιβλιαράκι

Για τα όνειρά σου, για να διασκεδάσεις λιγάκι,

Για την καρδιά σου, για τη μάχη τη δημοσιογραφική

Κάτι να μπορούσες να βρεις, έστω μια σταλιά!

Εδώ χωρίζουμε, έχε γεια!

1.     7. 2018

Eικόνα – Γυναίκα που διαβάζει Aaron Shikler