Δευτέρα 2 Ιουλίου 2018

Puella Aeterna (Τατιάνα, Χαδούλα, Πήτερ Παν, o Σουραυλής) και η αιώνια εφηβεία αγοριών και κοριτσιών (Μεγαλοφυείς Αταίριαστοι, σημειώσεις εν προόδω)





Παλαιότερα στο ιστολόγιό μου είχα ασχοληθεί δεν θυμάμαι αν ήταν μόνο με ένα ή περισσότερα κείμενα με το αγόρι που αποφάσισε να μην μεγαλώσει, τον Πήτερ Παν. Όχι μόνο λόγο του θανάτου του Μάικλ Τζάκσον που πολλοί απέδωσαν στον ψυχισμό του μια ιδιότητα που θα την έλεγες σύνδρομο του Πήτερ Παν, αλλά από πολύ νωρίτερα. Και όπως όλοι μας μια αδυναμία στον Μικρό Πρίγκιπα την έχω, το εξωτικό παιδί που εμφανίζεται στην έρημο δίπλα στο αεροπλάνο που έμεινε χωρίς βενζίνη και τον αγαπημένο πιλότο του και του βάζει δύσκολες ερωτήσεις. Η αιώνια εφηβεία αυτών των αγοριών, δεν πέρασε ωστόσο από το μυαλό μου καθόλου όταν πρόβαλα στη Φόνισσα του Παπαδιαμάντη μια ατέλειωτη εφηβεία της Φραγκογιαννούς . Οι φίλοι που έχουν διαβάσει το «Βωβόν ξύλον» , το βιβλίο μου,  ξέρουν για τι μιλώ και πώς είχα ερμηνεύσει το «ήθος ανδρικόν» που είχε η Χαδούλα σε έναν εγκλωβισμό στην εφηβεία και σε όλες τις ιδιότητες αυτής της διάβασης που βλέπουν οι ανθρωπολόγοι όπως τις περιγράφει στα διαβατικά του έθιμα ο Van Gennep. Τελετές που υπάρχουν στις αρχαϊκές κοινωνίες από όπου είχα τις πηγές μου χρησιμοποιώντας ευρετικά το υλικό των Γάλλων ανθρωπολόγων. Το κείμενο αυτό για τη Φόνισσα το είχα αναρτήσει στις Πινακίδες από κερί και μπορεί κανείς που δεν έχει το βιβλίο (μου) να το βρει και να καταλάβει για τι μιλάμε.
Εκεί βεβαίως υπάρχει και η περίφημη περιπλάνηση στην αγριότητα – από κήπου εις κήπον – που θεωρώ ότι υπάρχει αντιστικτικά σε άλλους γυναικείους χαρακτήρες εξημερωμένους, ενήλικες, που έχουν κάνει τη μετάβαση στην ωριμότητα όπως η Γυφτοπούλα -. Είχα αναφέρει φυσικά όλα τα σχετικά με τους κήπους, τους κηπουρούς και την Εμιλυ Ντίκινσον στον κήπο της, στον αντίποδα της άγρας που κάνει η Φραγκογιαννού.
Γι αυτό με εξέπληξε και με τάραξε  προχτές ο στίχος με τα λόγια της Τατιάνας στον πρίγκιπα Ονιέγκιν του Πούσκιν,  ότι δεν θέλει να παντρευτεί, δεν θέλει να ζει στην πρωτεύουσα και το μόνο που ζητά είναι ένα ράφι με βιβλία και έναν άγριο κήπο (sic). Φυσικά και οι δύο γυναικείοι  χαρακτήρες (Τατιάνα και Χαδούλα)  έχουν παντρευτεί αλλά το φέρουν βαρέως όπως φαίνεται.  Η συνάντησή μου  με την Τατιάνα και ο άγριος κήπος, με κάνουν να επιστρέψω στην (αταίριαστη) Χαδούλα εγκλωβισμένη στην εφηβεία όπως έχω θεωρήσει να μην κοιτάξω κατά πρόσωπο το φονικό των μικρών κοριτσιών αλλά τα άλλα στοιχεία στο περιθώριο που πιστεύω ότι είναι εξ ίσου σημαντικό να τα παρατηρούμε γιατί ενίοτε τα μυστικά είναι εκεί, στα μικρά και τα ασήμαντα κρυμένα. Και φυσικά να θυμίσω στον αναγνώστη του Πρίγκιπα Ονιέγκιν ότι η Τατιάνα δεν ήθελε να παίζει με κούκλες σαν παιδί, δεν ήθελε να μιμηθεί ούτε σαν σε παιχνίδι το ρόλο της μητέρας, να αγκαλιάσει ένα ψεύτικο μωρό. Αχ τα μωρά, τα κοριτσάκια στο όνειρο της Χαδούλας που της ζητούσαν να τα χαϊδέψει, να τα πάρει στην αγκαλιά της…
Δεν ξέρω αν θα περιληφθεί η Χαδούλα στο Λεύκωμα των Αταίριαστων, αταίριαστη par excellence όμως είναι. Θα μπορούσε να την αντιστοιχίσει πάντως κανείς στον Peter Pan και τον Μικρό Πρίγκιπα το θηλυκό τους αντίστοιχο. Aν αυτοί οι δυο όπως έχει γράψει η Μαρί Λουίζ φον Φραντζ στο βιβλίο τους Puer Aeternus το αιώνιο παιδί (ευχαριστώ την Ολβία Παπαηλίου  που μου ανέφερε τον όρο από τις δικά της χωράφια) που προσκολλάται στην εφηβεία και δεν μεγαλώνει, σαν τον Ίακχο – τον Διόνυσο παιδί από την Ελληνική παράδοση, το αντίστοιχο για το κορίτσι είναι η Puella aeterna, που αντιστοιχεί στην Κόρη (την Περσεφόνη) σύμφονα με την Γιουγκιανή ψυχολογία, ή puer Animus, που περιγράφει την αρσενική πλευρά της γυναικείας ψυχής. Έτσι νομίζω κλείνει πιο καλά ο κύκλος ανθρωπολογία και ψυχανάλυση συμφωνούν σε αυτήν την τραγική γυναικεία μορφή με το μουστάκι, που τρέχει από κήπο σε κήπο, είναι πατέρας και μητέρα για τα παιδιά της και κλέβει από τους γονείς της τα «σκυλοδεμένα» νομίσματα όπως οι έφηβοι στην αρχαία Σπάρτη.   

Και πείτε μου τώρα, αυτός ο Σουραυλής, ο Σημαδιακός κι αταίριαστος που έπαιζει τις ανόσιες μελωδίες του σύμφωνα με τη γρια Λούκαινα, αυτός ο αυλητής του Χάμελιν ο παρδαλός που παρέσυρε τα παιδιά (και την Ακριβούλα) , δεν σας θυμίζει αυτό το παράξενο  με το αγόρι που αποφάσισε να μη μεγαλώσει;

Δεν υπάρχουν σχόλια: