Έχω ένα φάκελο στον υπολογιστή μου που κρατώ τα κείμενα του James Wood. Είχα διαβάσει κάποτε κάτι που έγραψε για τον Sebald και από τότε όποτε βρω κάτι δικό του αποθηκεύω για το μέλλον έχοντας εμπιστοσύνη στην κρίση του και προσδοκώντας τις ηδονές που ένα διαυγές πνεύμα κριτικού μπορεί να προσφέρει στον αναγνώστη, οδηγώντας τον σε νέους και γνωστούς δρόμους όταν πρόκειται για αγαπημένο συγγραφέα.
Δεν πρόσεξα ότι το πρόσφατο κείμενο που κυκλοφορούσε στο Νew Yorker ήταν δικό του, αυτό όπου εμφανίζεται υποτίθεται μια άλλη πλευρά του Sebald αυτή του “humorist”. Eγκατέλειψα μετά την πρώτη παράγραφο κάπως εκνευρισμένη μια και τραβούσε από τα μαλλιά την ιδέα του χιούμορ, του αυτονόητου κατά την άποψή μου ζεμπαλντικού φλέγματος, προσπαθώντας να βγάλει από τη μύγα ξίγκι… σήμερα αποφάσισα, επειδή είδα ότι ήταν ο James Wood αυτός που το έγραψε, μου το έστειλε και η καλή μου φίλη Χρύσα στο μέηλ μια και εκείνη είναι βαθιά χωμένη στις επιμέλειες – ανάμεσα σε αυτές και του δικού μου πονήματος – και δεν προλαβαίνει να το διαβάσω τουλάχιστον εγώ…
Αφού ξεπέρασα τις πρώτες παραγράφους που προσπαθούσαν να δικαιολογήσουν τον τίτλο, διαπίστωσα ότι το δοκίμιο εξελίχθηκε σε ένα αξιοπρεπέστατο κείμενο για τον Sebald και την ερημία όπως την προσλαμβάνει και την επιβάλλει με το βλέμμα του παντού, μια όμορφη αναφορά στον Ρολάν Μπάρτ και τις ιδέες του για τη φωτογραφία αλλά κυρίως ένα εύρημα για εμάς του Sebaldικούς, ποιος ήταν δηλαδή ο πιτσιρίκος με τα ξανθά μαλλιά, ο Άουστερλιτς σε παιδική ηλικία, που προβλημάτισε πολλούς μια και ο Άουστερλιτς είναι μυθιστορηματικός ήρωας και ο πιτσιρίκος πραγματικός. Μέχρι και την ιδέα ότι ο μικρούλης ήταν ο ίδιος ο Sebald είχε σκεφτεί η Ολβία όταν διάβασε το βιβλίο στα ελληνικά μετά από δική μου προτροπή να γνωρίσει το Sebald. Όχι λοιπόν, ο μικρούλης είναι «ο κανένας», μια καρτ ποστάλ που βρήκε ο Wood στο αρχείο του συγγραφέως, αποκαλύπτει το γεγονός. Stockbridge, 30p – «Μια τοποθεσία και μια τιμή και τίποτε άλλο», στο πίσω μέρος…
Πριν κλείσω αυτό το μικρό σημείωμα αναφέροντας τον εναλλακτικό τίτλο του άρθρου, δεν μπορώ να αποφύγω το συνειρμό για την σιωπή που κάνει ο Sebald αλλά και ο Wood: «Πρέπει να πάμε εκεί», γράφει ο Sebald, στο παρελθόν, να βρούμε τόπους και ανθρώπους που έχουν κάποια σχέση με μας, στην άλλη άκρη του χρόνου τρόπον τινα»
Και συμπληρώνει ο Wood ανακαλώντας ένα περίφημο απόσπασμα από το «Middlemarch» της George Eliot, όπου λέει ότι αν ήμασταν αλήθεια ανοιχτοί στον πόνο του κόσμου θα ήταν σαν να ακούγαμε το γρασίδι να μεγαλώνει και την καρδιά του σκίουρου να χτυπά και θα πεθαίναμε από αυτό το βουητό που ακούγεται στην άλλη άκρη της σιωπής. Και καταλήγει μιλώντας πάλι για τον Sebald που επισκέφτηκε την άλλη άκρη του χρόνου, την άλλη άκρη της σιωπής.
«Η άλλη άκρη της σιωπής» είναι ο τίτλος που επελέγη για την επανεμφάνιση του κειμένου στην εφημερίδα στις 12 Ιουνίου και δεν μπορεί να μην αναρωτηθεί ο καλοπροαίρετος αναγνώστης γιατί συνέβη το πρώτο ολίσθημα; Ποιος είχε την ιδέα; Ο συγγραφέας του άρθρου ή το περιοδικό; Υποθέτω ένας πιασάρικος Sebald θα τραβούσε περισσότερους αναγνώστες, αφού ο αυθεντικός Sebald εννοείται δεν πουλάει ως έχει παρά το ότι είναι διάσημος Θυμάμαι ότι τους Ξεριζωμένους, που κατά τον Wood και ίσως και τον Sebald είναι το καλύτερο βιβλίο του, τον είχα αγοράσει 4 ευρώ σκοτωμένο από τις προσφορές τις Πολιτείας.
ΥΓ
Το "χαρχάλεμα" τον ήχο του χορταριού που μεγαλώνει τον έχει περιγράψει και ο Λέον Τολστόι στην Άννα Καρένινα:
“Σε στιγμές απόλυτης ησυχίας ακουγότανε το χαρχάλεμα των περσινών φύλλων που αναδεύονταν καθως έλιωνε το χώμα και φύτρωνε το χορτάρι...
Για δες εκεί! Μπορείς να ακούσεις και να δεις πώς φυτρώνει το χορτάρι! Ειπε μέσα του ο Λεβιν παρατηρώντας ένα υγρό φύλλο λεύκας που αναδεύτηκε σπρωγμένο από μια λόγχη χόρτου που ξεμυτισε εκείνη την ώρα...”
Για δες εκεί! Μπορείς να ακούσεις και να δεις πώς φυτρώνει το χορτάρι! Ειπε μέσα του ο Λεβιν παρατηρώντας ένα υγρό φύλλο λεύκας που αναδεύτηκε σπρωγμένο από μια λόγχη χόρτου που ξεμυτισε εκείνη την ώρα...”
Το κείμενο του Wood επίσης εδώ: http://www.newyorker.com/magazine/2017/06/05/w-g-sebald-humorist
δημοσιεύτηκε στο facebook στις 12 Ιουνίου 2016, εδώ:https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10209421345906104&set=a.1034591020546.2006376.1098545765&type=3&theater
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου